10. 8. 2018: Україньско-мадярьскый пінґ-понґ

Віктор Орбан у Румунії выголосив, же видить нуловы шансы, жебы Україна стала членом Североатлантічной аліанції і Европской унії. Треба одкрыто додати, же єднакы шансы суть, жебы Мадярьско реално пробовало якусь форму анексії Закарпатьской области Україны, і кебы Орбан выменовав міністрів, нелем уповномоченого про тоту область.

Києв ся на Будапешть гнївать. Має дві причіны. Першов є, же Віктор Орбан на 29-ій лїтнїй універзіті Мадярів у Румунії в рамках свого прояву выразив своє пересвідчіня, же Україна ниґда не стане членом НАТО, ани членом Европской унії. То бы было іщі пів проблему. Властно мож бы было повісти, же Києв ся ани не має чом гнївати, бо Орбан лем повів тото, што в днешнїй сітуації видять і іншы западны державы, лем о тім мовчать і своє сумлїня лїчать деякыма грошами про Україну, зброёв ці рушінём потребы візів. А Україна то уж і сама мусить чути, покля є холем дакус іщі при розумі, же путь на Запад наберать скорше форму турецьку – обіцянь, обіцянь і знова обіцянь, як реалности.

Тов другов причінов є, же кабінет Віктора Орбана має нову функцію міністерьского уповномоченого про економічный розвиток Закарпатьской области і про розвиток мадярьскых матерьскых школ в карпатьскім облуцї. Києв то видить як засягованя до сувереніты і теріторіалной цїлости Україны, вмішованя ся до внутрїшнїх справ суверенной державы. Што на цїлій справі чудне – як НАТО так і Европска унія то не рїшыть.

Києв видить рїшіня в загнатю, або лїпше повіджено укріплїню присутности армії в Закарпатьскій области. Лемже тото не є рїшіня. Намісто того бы україньскы власти мали зачати рїшыти кардіналны проблемы той области. Закарпатьска область є довгодобо знеужывана в черьпаню природного богатства, ничать ся цїлы лїсы, а фінанчный ефект в реґіонї є з того мінімалный. На нич не суть в области грошы, высока безробітность бы была іщі высша, кебы тісячі людей, котры роблять в державах Европской унії, вернули ся домів. Людям не треба войну, притомность армії, а холем дакус нормалны обставины про холем дакус нормалный жывот.

Загнаня армії до области не має смыслу і з далшой причіны. Бісїды Орбана о карпатьскім облуцї і подобных справах не суть новотов. Роздаваня обчанства каждому, хто повість по мадярьскы холем „hát igen‟, є так само політіков карпатьского облука. Но реалный ефект є барз малый. Орбан зо своїм Мадярьском много раз не знать дати людям за граніцями Мадярьска жаден лїпшый жывот, кебы были під Будапештёв, навспак, многым бы ся погіршыло, і так в одкрытім просторї Европской унії, де мають навеце меншыны ґарантованы свої права, му на то векшына людей доста ясно і доста наголос кашле. А не треба забывати, же є то якраз членство Мадярьска в НАТО і в Европскій унії, котре тримать на уздї вшыткы ёго великомадярьскы смакы, і котре ґарантує, же покля є Мадярьско членьсков державов тых двох ґруп, не буде. Нуловы шансы так не суть лем про Україну в справі НАТО і Европской унії, але і в справі якогось приєднаня Закарпатьской области до Мадярьска.

Значіть, новый уповномоченый є бізовно до даякой міры провокаціёв, а до даякой міры і досправдовый інтерес Будапештї старати ся о „своїх“ в тій области. Лемже ці уж ся то называть так або іншак, і в іншых державах найдеме інштітуції, котры ся старають о „своїх“ в загранічных діаспорах.

Неприхылюючі ся ани на єден бік україньско-мадярьского пінґ-понґу, треба звернути увагу на єдну основну справу. Ці уж Україна, котра може чути огрожіня і бояти ся о далшу область, жебы їй не пропала, ці є то Мадярьско, котре бы хотїло помочі области, бо там має „своїх“, обидві державы забывають на єден основный факт, котрый є моментлано єдиным правилным рішінём про реґіон.

До Закарпатьской области не треба ани векшу притомность україньской армії, области не треба ани мадярьскы власти, ці їх вплив, а области треба признати і зачати выконовати резултаты референдума із 1991-го року. Платны резултаты, платного референдума. Автономія, о якій рїшыли люди в референдумі, котра бы значіла „ґаздованя“ на властнім і з властным, а не выкраданя реґіону з нуловыма фінанчныма ефектами про область, і вєдно з тым вызнаня корінного народа – Русинів, бы в днешнїй сітуації было тым найправилнішым рїшінём. І оно бы не было лем найправилнішым, оно бы омного веце, як намагы Києва, ґарантовало стабіліту реґіону в граніцях державы, і омного веце бы ґарантовало права і розвиток мадярьской меншыны в реґіонї. Же на то забывать Києв, то є уж традіція, але же на то забывать і Будапешть, то є роблїня той самой хыбы. Якраз в тім бы ся міг Орбан анґажовати в рамках Европской унії, кедь му досправды іде о добро области.

Жытелї Закарпатьской области о собі самы слободно вырїшыли в референдумі у 1991-ім роцї. Вырїшыли, же будуть автономнов областёв у рамках Україны. Якраз тото рїшіня было ґаранціёв стабіліты, теріторіалной цїлости. Є час, жебы собі то усвідомив Києв, Будапешть, Брусел, котрый мовчіть, і перестали собі думати, же они знають лїпше як голосуючі в референдумі, што є про область і людей добре.

І пінґ-понґ, котрый теперь вказує Києв з Будапештёв, нелем ничому не поможе, а навеце не бавить смотрити никого.

П. М.

(Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Жрідло фотоґрафії: Wikipédia.)