11. 9. 2017: В селї Уліч мають школу Александра Духновіча
В селї Уліч, в окресї Снина, мають од нового школьского рока нову назву школы. Школа, котра служыть про дїти із девятёх сел цїлой околіцї, теперь несе названя по русиньскім будителёви Александрови Духновічови.
Основна школа з матерьсков школов Александра Духовіча – то нова назва школы в селї Уліч. В пятніцю, 8-го септембра 2017-го року, офіціалный декрет Міністерства школства, наукы, баданя і шпорту Словацькой републікы о запожычіню той честной назвы в Улічу передав директорцї школы Янї Кочановой Петро Крайняк, державный секретарь резорту школства. Як Крайняк інформовав, з думков, жебы школа была названа по русиньскім будителёви, пришов ёго партійный колеґа з партії Most-Híd Йосиф Чокина, родак із сусїднёго села Уліч-Криве. Уліч-Криве є єдным із тых сел, котрого дїти доходжають до школы в Улічу.
Святочна академія і одкрытя таблы
Із нагоды переданя офіціалного документу під веджінём директоркы школы Яны Кочановой была приготовлена святочна академія, на котрій выступали школярї. В рамках проґраму дїти заспівали русиньскы народны співанкы і декламовали русиньскы стихы. Не хыбовало Духновічово Вручаніє, котрого текст „Я Русин был есмъ и буду…,“ є єдночасно і текстом офіціалной гімны Русинів, приятой Світовым конґресом Русинів.
На академії брав участь і староста села Уліч Ян Голинка, котрый як зряджователь школы быв підпорёвателём думкы, жебы школа мала честне названя по Духновічови. Не быв єдиным старостом на святочній події. Торжество вєдно із Улічанами одсвятковали і старостове сел Общества сел мікрореґіону Улічской долины (SOMUD – spoločenstvo obcí mikroregiónu Uličskej doliny), до котрого належать окрем Уліча і села Збой, Уліч-Криве, Руськый Потік, Ковбасів, Тополя, Рунина і Прислоп.
По святочній академії была одкрыта і памятна табла на будові школы. Табла присвячена Духновічови є подобна тій, котра была зроблена до кріпты під пряшівскым Катедралным собором св. Йоана Крестителя, де є Духновіч похованый.
Єдина повноорґанізована школа в долинї
Міністерство о запожычіню честной назвы вырїшовало іщі попереднїй школьскый рік. Декрет о назві підписав іщі міністер Петер Плавчан, номінант Словацькой народной партії, котрый у своїй функції на натиск премєра Роберта Фіца скінчів ку кінцю авґуста 2017.
Основна школа з матерьсков школов Александра Духновіча в Улічу є єдинов повноорґанізованов школов в Улічскій долинї. До школы ходять окрем домашнїх і дїти із сел Рунина, Ковбасів, Руськый Потік, Уліч-Криве, зо Збоя, Новиселіцї і зо села Тополя, котре є родным селом Александра Духновіча.
„Запожычінём честной назвы школа завязує ся розвивати традіції, вартости і прінціпы повязаны із особностёв Александра Духновіча. Є то так само моралным оцінїнём резултатів роботы колектіву педаґоґічных і непедаґоґічных робітників і школярів школы,“ написав Петро Крайняк на своїм профілї на соціалній сітї Faceboоk.
Кількость школярї знижує ся
Напепек тому, же школа є єдинов в цїлій долинї, мусить боёвати о каждого єдного школяря. „В школї дотеперь учіть ся в девятёх класах, но знижованём кількости школярїв школы грозить злучованя клас,“ пише ся на офіціалнім сайтїі школы.
Рішінём як затрактівнити школу бы могло быти і навчаня русиньского языка. Як інформовав державный секретарь Міністерства школства, наукы, баданя і шпорту Словацькой републікы Петро Крайняк, почас святочной події обговорив з директорков школы Янов Кочановов і тему запроваджіня в наступных школьскых роках навчаня русиньского языка на школі. Школа бы так зістала зо словацькым навчалным языком, но дїти бы мали можливость учіти ся і русиньскый язык в рамках реґуларного навчалного процесу.
Моментано в Улічу діють Вечурны школы русиньского языка про дїти і дорослых, котры орґанізує обчаньске здружіня Колысочка – Kolíska із Пряшова.
П. М.
