12. 8. 2016: „Бу, бу, бу…“

Офіціална позіція Словацького народного музею односно контроверзной конференції, яку зорґанізовав Мірослав Сополиґа у Свіднику, є самособов потіхов, но не сміє то быти кінцём „аферы“. Навеце, позіція є реално про Сополиґу лем „бу, бу, бу“. Єднако так бы то могли брати і ёго наслїдници.

Ґенералный директор Словацького народного музею Віктор Ясань дотримав своє слово в тім, же музей выдав свою позіцію ку конференції, котра важным способом противставлять ся офіціалній народностній політіцї Словацькой републікы, котра признавать вшыткы права і екзістенцію Русинам, як окремій народностній меншынї. Но, правду повісти, в тій сітуації, коли на порушованя законів звернули ёго увагу представителї Русинів, ани не мав іншу можность. Іншак бы скаргы Русинів напрямили ся і на ёго голову. Гей, осправды є то потїшуюче, же таке выголошіня днесь в руках маєме. Но тїшыти бы ся дало і веце.

Першым моментом, з котрого ся коло того тїшіня не мож тїшыти є то, же обіцяне од ґенералного директора было і публікованя той позіції на офіціланім сайтї Словацького народного музею. Так тому дотеперь не є, але мам надію, же може ся так стане, і тота хыба ся дасть направити.

Другым важным моментом є, же ся, правда, Словацькый народный музей діштанцує од заключінь, котры вышли із спомянутой конференції, якы, як ся і в документї пише, не суть в згодї з меншыновов політіков Словацькой републікы. Но то є мало. В писмі є уведжено, же музей знав о орґанізованю конференції, же окремы музеї роблять незалежно, директоріат лем інформують, што є в порядку, бо директоріат не мусив знати о темах, якы там Мірослав Сополиґа зо своїм ідейным контрабандом внесе (хоць тяжко тому вірити). Но од моменту, коли быв музей інформованый о заключінях із конференції, перешло тілько часу, же уж давно мали жадати одповідны робітници на свій стіл тексты лекцій, якы там были передаваны і діштанцовати ся нелем од заключінь, а і од лекцій, котры были в духу, якый не є в згодї з народностнов політіков. Тадь тоты лекції были так само презентованы під покровительством Словацького народного музею. Тото в документї хыбує.

Но і перейдьме ку найосновнїшым проблемам. Выданя якогось выголошіня без конзеквенцій є про мене тото саме, як стояти за рогом і настрашыти дакого: „бу, бу, бу“. Може ся на момент острашыть, може ани не острашыть, но наконець ся так на тім акурат засмієме.

В документї Словацького народного музею ся споминать, же директорови україньского музею Мірославови Сополиґови было уж веце раз акцентоване, жебы діяв у рамках меншыновой політікы Словацькой републікы. Значіть, о тім, же так не все діяв, ґенералный директоріат мусив знати. Чом бы іншак Сополиґови тото веце раз уж припоминали? І вопросом є, чом потім такый чоловік сидить в креслї директора народностного музею, в державній інштітуції, кідь народностну політіку державы не все дотримує.

Рахуйме з тым, же і він має мати шанцу на репарат, же і у нёго ґенералный директоріат відїв потенціал зміны справованя. Хоць русиньскы орґанізації давно знали, же жадны репараты не поможуть. Лемже днесь сьме в сітуації, коли ёго надрядженый од заключінь ним орґанізованой конференції ся катеґорічно діштанцує. Іщі все не перетік погар? Што іщі і днесь робить у функції? То уж собі потім не знам представити, де є тота міра, котру бы мусив директор музея у Свіднику перекрочіти, жебы на своїй посадї скінчів. І што чекаме потім од ёго наслїдників, котры собі на основі прикладу з Мірославом Сополиґом можуть так само думати, же можеме робити, што лем бы сьме не хотїли, максімално прийде з Братіславы діштанцованя?

І потім ту є вопрос на далшы інштітуції. Державны. Котры бы мали діяти так само в напрямі меншыновой політікы Словацькой републікы. Доколи будеме свідками того, же суть в державных выдавництвах выдаваны книжкы Мірослава Сополиґы з єднакым українізачным обсягом, як то было в припадї выдавательства Veda, котре належыть під Словацьку академію наук? Або доколи будеме свідками того, же на збірник, котрый має выйти з той контроверзной конференції, котрый має быти науковым збірником СНМ – Музею україньской културы, іде схвалена дотація із словацького державного Фонду на підпору уменя? Не є тото так само проти політікы, яку має Словацька републіка односно меншын?

Позіція Словацького народного музею нас може тїшыти, но не може быти кінцём. Тиск мусить іти далше. Держава, покля думать свою меншынову політіку серьёзно, мусить з такых дїл зробити конзеквенції. І то нелем в музею, але цїлково. Іншак то буду мусити брати так, же мої права, як чоловіка, котрый є Русином, не суть державов все ґарантованы. Залежыть, хто їх порушує. І то є біда.

Петро МЕДВІДЬ