14. 1. 2015: Нещастна премія

Перед двома роками была першыраз передана в Ужгородї Премія Михаіла Лучкая, русиньского священика, історіка, языкознателя і народного будителя. По двох роках, кідьже такый быв встановленый період передаваня, єй 13-го януара 2016 р. єпарха Мукачівской ґрекокатолицькой єпархії владыка Мілан Шашік передавав по другый раз.

Михаіл Лучкай, властным меном Михаіл Поп, є вызначнов особностёв русиньской історії. Із ёго цїложывотной хосенной роботы бізовно треба спомянути, же быв автором нашой ґраматікы, яку написав у 1830-ім роцї по латиньскы, і же написав так само і Історію карпатьскых Русинів. По русиньскы выдав проповідї. В Історії карпатьскых Русинів мав Лучкай ясно в тім, же Русины суть автохтонным населінём карпатьского реґіону, і же хрістіанство Русины приняли у 860-ых роках од св. Кіріла і Мефодія.

Назвати даяку премію по вызначнім чоловікови, то серьёзне мдїло. Выбераня лавреатів на таку премію бы потім не мало быти лем о тім, ці має чоловік даякы вынятково културны, науковы ці будьякы заслугы, а мало бы быти і о тім, ці є достойный быти оцїненый преміов з меном той вызначной особности. Іншак ся може вартость той премії, і головно мено особности, по котрій є премія названа, легко і неґатівно девалвовати. Може то быти аж ображінём.

Так, як собі тяжко представити, же премію за еколоґію дістане якась нафтова компанія, о то веце собі не знам представити, жебы будьякый, хоць і добрый, автор або културный діятель быв оцїненый даяков преміов названов по словацькім будителёви Людовітови Штурови, кідь при вшыткій своїй професіоналности бы быв знамый і тым, же має протисловацькы позіції. Што не є можне при менах особностей іншых народів, є можнее при русиньскых особностях.

Але 13-го януара была передана Премія Михаіла Лучкая ґрекокатолицькым єпархом в Ужгородї двом лавреатам. Єдным із тых лавреатів є Олександер Гаврош. Не знам, но як раз тот чоловік бы міг зо вшытков почливостёв дістати Премію Авґустіна Волошина, кібы така была, но не премію названу по Лучкаёви.

Гаврош довгый час є знамый тым, же стоїть на дословно протирусиньскых позіціях. Кібы стояв на україньскых, было бы пів біды, лемже ёго позіції суть протирусиньскы. Є то знамый молоток на Русинів, котрый не знать нич інше, як без реалных доказів обвинёвати Русинів зо сепаратізму, называти Русинів, же то суть лем „політічны Русины“, но досправды суть то подля нёго вшыткы Українцї і так дале. Кідь быв Лучкай вызначным історіком, Гаврош є точным антонімом, бо є то фалзіфікатор історії, фалзіфікатор сучасности і маніпулатор із тым вшыткым повязаных фактів.

В ёго, думам, остатнім каментарї на сайтї україньской редакції Радія Свобода, де собі з часу на час радо копне до Русинів, писав о 25-ёх роках „політічного русинства“, котре подля нёго стоїть на місцї і нич не доказало. Якось забыв Олександер Гаврош написати, же Русины за 25 років кодіфіковали язык, же выбудовали професіоналны інштітуції – театер, ансамбель, музей, інштітуції на універзітах, же выбудовали властны медії, же їх кількость при списованях жытелїв наростать… Якраз при медіях маніпуловав найлїпше, кідь писав, же на сайт Світового конґресу Русинів, котрый быв довгодобо дякуючі веджіню конґресу в коматі, і теперь є уж якбач неіснуючій, ходить по пару десяток людей. Но не написав нич о тім, же існує наприклад портал lem.fm, де денно входить холем на єдну статю міджі 700 аж 800 людей – значіть 700 аж 800 оріґіналных IП адрес із цїлого світа. Но і могли бы сьме продовжовати…

Кідь Мукачівска ґрекокатолицька єпархія під веджінём владыкы Мілана Шашіка вырїшыла, же буде передавати премію названу по Михаілови Лучкаёви, мало бы ся ку тій премії приступати з боку єпархії серьёзно. Владыка і священици бы мали знати, же їх єпархія была заснована і творена Русинами, же є тота єпархія доднесь в Римі записана як „русиньска церьков“, і же Михаіл Лучкай, быв вызначнов особностёв Русинів, котра о Русинах писала як о автохтоннім народї в Карпатах. Выбераня лавреатів той премії бы тому мало одповідати. Оцїнїня Олександра Гаворша, протирусиньского журналісты, преміов, яка несе мено Лучкая, є девалваціов мена Михаіла Лучкая, є то высміх Русинам і важне ображіня Русинів. Таку премію, нажаль, уж не мож брати серьёзно.

Звыкне ся бісїдовати, кідь дахто дашто неправилне зробить, же хтось, хто є уж по смерти, ся мусить в гробі обертати. Кідь бы дашто таке было можне, же ся мож в гробі обернути, потім не знам, ці 13-го януара 2016 в Ужгородї не было чути чудны звукы коло Преображеньского храму, де є Лучкай похованый.

П. М.