16. 8. 2016: 165 років од зъявлїня св. Николая в Лютинї

Лютина є якбач найзнамішым путницькім місцём ґрекокатоликів на Словакії. Находить ся недалеко Пряшова, в окресї Сабінів. До року 1855 была філіов великой ганіґівской парохії, но історічны дії в 1851-ім роцї зачали процес, котрым ся Лютина стала окремов парохіов.

19-го авґуста 1851-го року на Праздник Преображіня Господнє подля юліяньского календаря ся містній жытельцї Зузанї Фекете появив св. Николай. Была біднов вдовов і ішла до лїса на грибы, жебы мала што зварити своїм дїтём. Взяла зо собов і троє дїтей. Коло мінералной воды клякла на землю і втогды збачіла святочно облеченого єпіскопа, котрый ся подобав на св. Николая з іконостасу в лютиньскій церькви. Єпіскоп ся озвав, же таке велике свято, мала бы быти в церькви, а она зберать грибы. Повідала, же є вдова, же є бідна, но він на то, же вчера могла то зробити, а же на памятку стрічі ту на тім місцї треба поставити святый хрест і вшытко повісти духовному отцёви. Потім ся стратив, а дїти відїли лем перестрашену маму. Тот святый єпіскоп ся їй зъявляв і на дразї, і в лісї і все напоминав, жебы повіла отцёви духовному, што наказав. Зузана ніч не повідала никому, бо ся бояла, але єпіскоп ся їй все зъявив і припомянув, што мать зробити. Наконець повіла  вшытко містному священикови Штефанови Ройковічови. І тот їй не вірив, ани люде, сміяли ся і повідали, же то  шалена Жужя.

Єдного дня знова ся їй зявив святый і послїднїй раз припомянув їй, што мають зробити. Жена біжала за ріхтарём, най прийде посмотрити, але святого уж там не было. І він думав, же Зузанї ся то лем привідїло. Но она в тот день онїміла. Закликали докторів і псіхолоґа, они конштатовали, же Зузана здрава, лем не знали высвітлити, чом онїміла.

Отець духовный Ройковіч дав ту поставити хрест і сам го посвятив. Втогды Зузана закричала, же го видить, відїв го і отець духовный – того єпіскопа, і так вшыткы повірили, же в їх селї стало ся чудо.

Іщі раз ся зъявив єпіскоп Николай, хотїв, жебы поставили на місцї, де ся стрітили зо Зузанов, капліцю і присвятили єй Успенію Пресвятой Богородіцї. Подаровав їй ікону, котру мала дати священикови Ройковічови, дістала і другу ікону, але каса, де была замкнута перша, была порожня, а наконець была  там замкнута  лем єдна. І тото было чудо, котре пересвідчіло вшыткых кураторів і священиків, абы єпіскопову просьбу сповнили.

Тоты чуда вышетровав і єпіскопскый уряд Ґрекокатолицькой церькви в Пряшові і Крайскый докторьскый колекґіум. Выслїдкы вышетрованя послали до Рима на конґреґацію, котра 24-го мая 1855-го року їх схвалила а Папа римскый Пій ІХ. послав апостольске бреве, де суть выписаны вшыткы одпусткы, котры на Лютиньскій горі мож вымолити. Народ зберав пінязї і будовав капліцю Успенія Пресвятой Богородіції, потім і далшы капліцї святой Анны, святого Хреста, святого Николая при жрідлї а послїдня была докінчена в 1930-ім роцї. На Лютьньскій горї были і многы уздравлїня, котры суть в записніцї у ватіканьскых архівах.

Храм ту быв деревяный, уж малый, і так  народ зачав будовати новый храм. Тот зачав будовати  священик Антон Ройковіч. В 1908-ім роцї го высвятив єпіскоп пряшівскый Іоан Валій. Деревяный храм згорів  коротко перед высвячінёом нового.

В 1988-ім роцї на одпустї втогдышнїй апостольскый адміністратор Пряшівской ґрекокатолицькой єпархії Монс. Ян Гірка перечітав апостольске бреве, котрым Папа римскый Іоан Павел ІІ. повышыв лютинскый храм на Базіліку Мінор.

Сучасность

Высокопреосвященый владыка Ян Бабяк, СІ, архієпіскоп пряшівскый і метрополіта Словакії за остатнї рокы розбудовав околіцю базілкы, котра є в селї під горов. За ёго веджіня єпархії росшырили базіліку, ку котрій добудовали бочны части, зачав ся будовати мінісканзен храмів, подля історічных документів і фотоґрафій збудовала ся вірна репліка лютиньской деревяной церькви, збудовали ся дві новы капліцї – єдна присвящена нашым священомученикам П. П. Ґойдічови, В. Гопкови і М. Д. Тырчкови, друга присвячена св. Николаёви. Так само быв збудованый Душпастырьскый дім св. Николая. Так само ся управив літурґічный простор, в котрім ся служать богослужіня почас одпустів.

П. М.

 

Script logo