18. 2. 2017: Перша стрїча шыршого кругу языковой комісії

Перша стрїча шыршого кругу языковой комісії при Інштітутї русиньского языка і културы Пряшівской універзіты (ІРЯК ПУ) у Пряшові одбыла ся 16. фебруара 2017 в Бібліотецї карпаторусиністікы на ІРЯК ПУ. По роцї роботы вузшого кругу языковой комісії представили пропозіції на зміны у правописї членове вузшого кругу языковой комісії, котрыма суть: проф. ПгДр. Йосиф Сіпко, ПгД., доц. ПгДр. Василь Ябур, к. н., доц. ПгДр. Анна Плїшкова, ПгД.,  ПгДр. Кветослава Копорова, ПгД., Мґр. Зденка Цітрякова.

 

Зміны ся дотыкають передовшыткым недорїшеных вопросів з кодіфікації в роцї 1995, а таксамо дакотрых змін у правилах, котры настали в роцї 2005. Членове шыршого кругу языковой комісії были выбераны так, жебы были пропорціонално заступлены вшыткы сферы културно-сполоченьского жывота (враховано едукачных інштітуцій і школ), де ся хоснує в писомній або устній формі русиньскый норматівный язык, в тім контекстї: із школьской сферы (методік про русиньскы школы і автор учебників),  з културно-сполоченьскых орґанізацій, котры реґуларно выдають періодічны або неперіодічны публікації в русиньскім языку (Русиньска оброда на Словеньску, Академія русиньской културы в СР, ОЗ Колысочка-Kolíska), з інштітуцій, котры фунґують в русиньскім народностнім контекстї на Словакії – Інштітут русиньского языка і културы ПУ, СНМ – Музей русиньской културы, Театер А. Духновіча у Пряшові, Народностно-етнічне высыланя РТВС – радіо Реґіна і народностно-етнічне высыланя словеньской телевізії, з літературной сферы (штирьме русиньскы писателї з розлічных діалектных областей) і таксамо з обидвох церьквей выходного обряду – православной і ґрекокатолицькой – вірниками котрых є переважна часть Русинів.

 

Потїшыв нас факт, же із вшыткых тых, котрых з пропозіціов на членство подля высшеуведженого ключа ословила іщі зачатком рока 2016 коордінаторка языковой комісії ПгДр. Кветослава Копорова, ПгД., на членство зареаґовали позітівно, а ай тоты, што не дали нияку одповідь, наконець предсі лем вырїшыли прийти на першу стрїчу шыршого кругу, за што їм членове вузшого кругу хотять подяковати, бо така богата участь дає сіґнал, же о платну языкову норму як і планованы корекції у правилах мають вшыткы ословлены інтерес, хоць треба конштатовати, же не вшыткы тоту платну языкову норму ай дотримують у своїх выданях. Самособов, платить, же докы ся не змінить языкова норма офіціално, не мать право будьхто, будьяка орґанізація ці професіоналны вжывателї єй самовольно мінити ці уже в єй устній, або писомній подобі. Найвеце порушованя нормы мож збачіти в писомній – орфоґрафічній формі, главно тогды, кідь порушінём нормы є вжываня неадекватных ґрафем. Видить ся, же дві ґрафемы – Ё ё, Ї ї (в помягшуючій функції) суть тым проблемом (языкова комісія го не мала в планї рїшати, бо як ся вшыткы участны згодли, суть намного важнїшы вопросы на рїшаня), котрый дає до опозіції Русиньску оброду як выдавателя, опроти іншым выдавателям і вжывателям русиньского норматівного языка на Словакії. Тото ся вказало ай на першій стрїчі шыршого кругу языковой комісії. Віриме, же далша стрїча шыршого кругу, котра буде на осїнь (членове шыршого кругу ся договорили, же ся будуть стрїчати двараз до рока – в яри і в осени), поведе ід єднотї, і Русиньска оброда, як перша русиньска орґанізація по новембрї 1989, котра была в тім часї докінця ґарантом кодіфікації, не буде ся чути выхаблена з діскузій о русиньскім языку, наспак, єй двоє заступцёве суть і все будуть рівоцїнныма членами шыршого кругу языковой комісії.

 

Кідь на зачатку нашой стрїчі дакотры похыбовали о тім, ці досправды може каждый з членів шыршого кругу запоїти ся до діскузії (а нелем выслухати уж допереду схвалены зміны) і же ёго погляд може вплинути на конечну зміну у правописї, віриме же ся пересвідчіли о тім, же каждый платный член шыршого кругу нелем же має право, але і може вплинути на конечне рїшіня.

На заключіня можеме конштатовати, же із 15 предложеных пропозіцій на зміны (суть публікованы в першім чіслї часопису РУСИН, 2017, www.rusynacademy.sk) было шыршым кругом схваленых 8, іншы про розлічность поглядів членів шыршого кругу посувають ся на рїшаня на другу стрїчу – на осїнь. Самособов, каждый член, але таксамо іншы вжывателї, як актівны, так ай пасівны, можуть посылати свої пропозіції на зміны на інтернетову адресу: kkoporov@gmail.com, або поштов на адресу:

 

ПРЯШІВСКА УНІВЕРЗІТА

Центер языків і култур народностных меншын

Інштітут русиньского языка і културы (языкова комісія)

Ул. 17. новембра ч. 15

080 01 ПРЯШІВ

 

ПгДр. Кветослава КОПОPОВА, ПгД.,

коордінаторка языковой комісії при ІРЯК ПУ