21. 4. 32017: В Ужгородї вышла друком русиньска пєса Овчарь

У серії Русинське факсиміле ужгородьского Выдавництва В. Падяка друком вышла єдна із найінтереснішых русиньскых пєс із часів перед анексіов Совєтьскым союзом, драма Овчарь од авторів Владиміра Грабаря і Михайла Луґоша. Валерій Падяк вже у своїм выдавательстві выдав пєсу А. Духновіча Добродѣтель превышает богатсво і водевіл Й. Кизака Свадьбой ся начинат и свадьбой ся кончит.

Овчарь

Владимір Грабарь і Михайло Луґош премєровали пєсу Овчарь восени 1939-го року, в часї, кідь быв по анексії Підкарпатьской Руси Мадярьском зрушеный Земській подкарпаторусскій народный театръ. Авторы были ёго бывшыма герцями і барз хотїли обновити театралный жывот на Підкарптю, котрый быв перерваный войнов. Пєса, котра є історіов любви з таґічным кінцём сповнила свій ціль. І вдяка тій пєсї мадярьска адміністрація в роцї 1940 выдїлила грошы на поміч про заснованя Угро-руського національного театру, котрый існовав аж до 1944-го року, коли зачали Підкарпатя окуповати Совєты.

Пєса мала успіх і у публікы, ці у театралных крітіків. Сценічну декорацію і проґрамку пєсы втогды робив вызначный русиньскый малярь Федор Манайло, режію мав на старости Павло Алексеєв, котрый быв учнём прославленого Константіна Станїславского. Головны ролї в пєсї грали Владимір Грабарь, Юрій Грицюк, Марія Гривняк, Владимір Бідяк, Емма Сочка і далшы.

Земській подкарпаторусскій народный театръ

Земській подкарпаторусскій народный театръ быв першым професіоналным театром, котрый як націонална інштутуція мав обвязок служыти Русинам. Вже в 1931-ім роцї чехословацька адміністрація вырїшыла засновати на Підкарпатьскій Руси професіоналный театер і давати му фінанчну підпору. Планы зачали реалізовати ся аж в роцї 1934, коли были зорґанізованы Чехами Ладіславом Кайґлом і Віктором Клімов курзы навчаня про русиньскых герцїв, якы тримали в сезонах 1934 – 1935 і 1935 – 1936. Курзы вели герцї-єміґранты і режісеры Руського театру україньской орґанізації Просвіта в Ужгородї і Московского художнього театру в Празї. Почас двох років навчаня герцї зробили дакілько пєс на Підкарпатьскій Руси і курзы завершыли на кінцю другой сезоны пєсамы, котры зробили в Празї.

Офіціално быв театер заснованый в юнію 1936-го року. Умелецькым шефом быв чеськый режісер із Прагы Франтішек Главатый, сценічны декорації мав на старости Федор Манайло. Дакотры пєсы были написаны русиньскыма авторами, но театер переберав і пєсы російскы або україньскы, котры потім были протлумачены і грали ся по русиньскы. Остатню пєсу театер одпремєровав на початку своёй третёй сезоны, в септембрї 1938-го року. По мадярьскій анекції Підкарпатя быв театер зрушеный.

П. М.

Script logo