28. 5. 2018: О народностных музеях буде округлый стіл

24-го мая 2018-го року проходило ХХІХ. засїданя Выбору про народностны меншыны і етнічны ґрупы Рады влады Словацькой републікы про людьскы права, народностны меншыны і родову рівность. Представителів меншын привітав у своїх просторах владный Hotel Bôrik.

Маёве засїданя першыраз проходило подля нового штатуту. Выбор дістав дві коморы і голосовати уж міг каждый представитель меншыны. Дотеперь в припадї меншын, котры мають веце як єдного представителя у выборї, все голосовав лем єден із них.

 

Фонд діє подля гармоноґраму

На засїданю брав участь Норберт Молнар, директор Фонду на підпору културы народностных меншын. Тот участным принїс інформацію о роботї той інштітуції, котра служыть на фінанцованя проєктів меншыновых култур.

Як конштатовав, фонд затля діє подля гармоноґраму. В припадї ромской народностной меншыны, де были із боку словацькых медій підозрїня із нетранспаретности роздїлїня грошей радов, котра рїшыла о ромскых проєктах, ся сітуація вырїшыла одступінём членів рады і выменованьом новой, котра бы мала наново оцїнити проєкты до кінця місяця. Остатны меншын бы тото в процесї здобываня грошей про схвалены проєкты не мало овпливнити.

Норберт Молнар так само представителїв меншын інформовав, же вызвы на передкладаня проєктів на 2019-ый рік бы мали быти фондом выголошены уж в октобрї. То бы мало значіти і скорїше здобытя грошей на проєкты в слїдуючім роцї.

 

Меншыны звертають увагу на проблемы своїх музеїв

За Міністерство културы Словацькой републікы, котре є зрдяджователём Словацького народного музею, під якый належать і окремы народностны музеї, пришла подати інформацію о діялности меншыновых музеїв за 2017-ый рік Юдіта Тырновцова.

В діскусії ку тому пункту повіли свої припоминкы представителї Русинів у выборї Петро Медвідь і Мілан Ян Піліп. Окрем іншого, звернули увагу на то, же Словацькый народный музей – Музей русиньской културы в Пряшові має свою будову, но тоты просторы не суть добры про музейне діятельство. Тото саме ся правда конштатує і в інформації міністерства, но довгодобо ся не давать одповідь на тот проблем, ани не є рїшеный, што овпливнює роботу музею.

По припоминках Русинів озвали ся з проблемами односно своїх музеїв і представителї ромской, чеськой ці хорватьской меншыны, вказало ся і на фіначне піддімензованя народностных музеїв, на основі чого ся жадали сістемовы рїшіня. Ласло Буковскый, уповномоченый влады Словацькой републікы про народностны меншыны наконець привітав ініціатівну пропозіцію членів выбору, жебы зорґанізовати округлый стіл із директорами народностных музеїв, директором Словацького народного музею і представителями меншын, на котрім бы ся тоты проблемы обговорили. Округлый стіл приготовить уряд уповномоченого почас третёго кварталу 2018-го року.

 

Методіка списованя

На засїданю выбору знова говорило ся і о приготовлїню методікы сюсованя населїня із погляду їх приналежности ку народности або етніку. Нова методіка бы мала служыти уж про списованя, яке на Словакії буде проходити у 2021-ім роцї.

Представителї Русинів у выборї знова повторили, же будуть проти того, жебы было доволене записованя двох або веце народностей. Окрем іншого, в тім видять можливу асімілацію з маёрітным жытельством. Їх погляды підтримали представителї чеськой, сербской меншыны і часть представителїв ромской меншыны.

Навспак, методу записованя двоїтой народности підтримали членове выбору за мадярьску народностну меншыну, котрых підпорив і Абел Равас, якый є уповномоченый про ромскы комуніты. Ку темі выразив ся і представитель україньской меншыны у выборї Павло Боґдан, котрый таку методіку привітав і повів, же кебы така методіка была од 1991-го року, „наша меншына бы не была роздїлена“. Далше вказав на то, же двоми представителї Русинів і двоми представителї Українцїв у выборї суть єдна меншына, котра ся лем несмыселно роздїлила. Петро Медвідь в далшій діскусії пожадав Павла Боґдана, жебы решпектовав словацьку леґіслатіву і не бісїдовав о єдній роздїленій меншынї, кедьже на Словакії суть узнаны дві рівноцїнны меншыны, і каждый ту сидить за свою, не за єдну роздїлену.

Пропозіція методікы бы мала быти выбору передложена до кінця рока. Уповономоченый приобіцяв членам выбору, же о тім документї перед ёго приятём буде проходити іщі шырока діскусія і він сам буде реґуларно інформовати выбор о резултатах роботы експертной ґрупы, котра на методіцї робить.

 

Пошырёваня двоязычности

Выбор на своїм засїданю обговорив і далшы пункты. Членове взяли до відома інформацію о приготовлїню матеріалу під назвов Пята справа о імплементації Еврпской харты реґіоналных або меншыновых языків у Словацькій републіці ці інформацію о наповнёваню Акчного плану охороны прав особ, котры належать ку народностным меншынам і етнічным ґрупам на рокы 2016 – 2020.

Буковскый членів інформовав і о своїх стрічах і позітівных резултатах у вопросї пошырёваня візуалной двойязычности на теріторії Словакії, де жыє над 20 процент членів народностной меншыны. Так само участны выслухали інформацію о процесї приготовлїня Справы о ставі хоснованя языків народностных меншын на теріторії Словацькой републікы за період років 2017 – 2018.

П. М.