28. 5. 2021: О чеканю без кінця і тактічнім чеканю

На Словакії на кінцю марца успішно закінчіло ся списованя жытелїв, котре першый раз проходило повно електронічно. Списало ся в нїм 86 процент жытелїв.

О приблизно два тыжднї закінчіть ся і асістоване списованя, котре ся знова робить електронічно, лем з тым, же людям, котры не годны списати ся електронічно самы, в тім помагать асістент. Сам Шастістічный уряд Словацькой републікы твердить, же уж теперь є ясне, же даны з тогорічного списованя будуть точнїшы як перед десятёма роками.

Я ку тому довадам, же они бы мали быти і скорїше к діспозіції, кедьже нихто не буде мусити переписовати даны з папірёвых выписаных документів до даякых електронічных таблічок, на основі котрых ся будуть окремы даны здобывати. Но ту уж зо словацькыма штатістами згоду не найдеме.

Штатістічный уряд тот тыждень потвердив, же першы даны, і то лем основны, бы мали быти публікованы аж кінцём того року. Далшы даны аж в роцї 2022, комплетны выслїдкы і комбінації тых даных аж в роцї 2024.

Хоць не єм одборником той „наукы списованя“, з лаіцького боку мі то прийде так, же вшыткы даны, котры люде выписовали самы, або за них теперь выписують асістенты, уж автоматічно ідуть до окремых „дата кошариків“ і так основны даны, як є то, же ці то є хлоп, жена, яку мать реліґію ці народность, мусять штатісты відїти будь такой, або кедь нїт, так їх днешнї выконны компютеры мусять знати пораховати до пару днїв.

Чом нас Штатістічный уряд хоче пересвідчіти, же з тогорічным електронічным списованём буде мати тілько роботы, як кедь то перед десятёма роками переписовали з папірёвых листків, не знам зрозуміти.

Но ясным є, же на выслїдкы будеме досправды чекати скоро такый самый час, як десять років тому.

І зато не зіставать ніч, лем поздравити штатістів: Віват діґіталізація! І єдночасно додати, же не вірю, же Штатістічный уряд не може основны даны публіковати і скорїше. Іншак бы сьме мусили увірити і тому, же рахованя інтеґралів на компютерї і на пальцях єдной рукы тырвать такый самый час.

Но штатісты несподївали і далшым інтересным фактом. В першых публікованых даных, тых основных, не будуть выслїдкы, холем ся з тым натеперь не рахує, з вопросу, котрый ся звідав, ці чоловік має повязаня і з даяков далшов народностёв.

Было коло того їднань, засїдань, а наконець і одкрытый конфлікт пару днїв перед зачатком списованя, ці признати собі дві народности має быти можность в списованю, або ніт. Вшыткы прихыльници той можливости бісїдовали, як то поможе. Вшыткым. Меншынам, маёрітї, увидиме яка Словакія розмаїта. А далше? Далше ніч.

Бо далше сьме ся не дізнали дотеперь ани то, ці вплив на языковы права в селах, містах, на урядах, вплив на фінанцованя, вплив на часовы дотації про меншынове высыланя у верейноправнім телерадію буде мати лем чісло тых, котры собі дали єдну народность, або ці то будуть обидві чісла довєдна, або ці то буде лем о материньскім языку.

А, жаль, ани теперь прихыльници двох народностей не понагляють з представлїнём даякой методікы односно того дїла, докінця ани не чути протест, же даный вопрос бы не мав быти публікованый ани меджі першыма даныма на кінцю року.

І так нас при першім успішнім електорнічнім списованю чекать чеканя без кінця, з тым, же за Ференц Йожкы бы то якбач пораховали скорїше. Але може ся ту бавиме лем о тактічнім чеканю. Даны в „дата кошариках“ уж суть. Хтось їх уж може відїти. Може собі теперь досправды мусять на пальцях пораховати, як інтерпретація буде найлїпша. Про кого? То так само вопрос.

Петро МЕДВІДЬ, статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Ґрафічна і языкова управа: ред. АРК в СР. Жрідло фотоґрафії: karpatenblatt.sk