1. 3. 2021: „Рускословски” менаджмент у култури почал давац резултати

Прешлого року НВУ „Руске слово” свою 75-рочнїцу од снованя нє могла означиц так як плановане, святочно, пре уж добре познату пандемию, а тиж так зме ше два раз селєли, перше на роботу з дому, а вец у септембру до своїх просторийох. И без огляду же прешли рок нє бул анї кус лєгки за знятих и руководство у нашей Хижи, читаче тоти нашо селїдби нє почувствовали, бо шицко функционовало як годзинка, шицки нашо виданя виходзели на час. У видавательстве рок бул окреме успишни, обявени 13 кнїжки, як дакеди у златних часох. О тим шицким бешедуєме з директором НВУ „Руске слово” др Борисом Варґом.

РС:  Єден чежки рок за нами, як тераз функционує НВУ „Руске слово”?

– Робота у позарядовим стану зошицким здабала на роботу у войнових условийох, та така була озбильносц и нашей Установи. Нє мали зме анї єден дзень павзи и цали час зме з информациями и виданями були з нашима читачами. Новини „Руске слово”, як и други виданя, виходзели и поряднє ше дистрибуовали, а информативна аґенция „Рутенпрес” под час позарядового стану робела кажди дзень и зоз вельку свидомосцу же мушиме благочасово обвисцовац своїх читачох.

Ярня габа епидемиї у Сербиї ше ище нє закончела, а ми ше почали селїц до своїх просторийох до улїци Футожска 2. НВУ „Рускому слову” остало ришиц ище дїловни просториї у Руским Керестуре у дакедишнїм будинку друкарнї, бо су нєдоступни людзом и премакаю.

Преслава 75-рочнїци означена у наших виданьох и роботно. Обявели зме мена занятих и сотруднїкох котри достали награди и припознаня. Обновели зме шицки награди котри  децениями исновали, а котри ше пре рижни прични престало додзельовац, як цо то награда за литературу „Гавриїл Костельник”. Уведзени и два нови награди: за младих авторох часописа МАК и за авторох дзцинского часописа „Заградка”, котра ноши мено познатого руского писателя и дїяча Михайла Ковача.

РС:  Без огляду на пандемию, успишни видавательни рок за нами.  Як сце ше виборели за потребни средства?

– Обявени 13 публикациїї, 12 кнїжки и Руски християнски календар, од чого пейц кнїжки за дзеци. То виданя од Гавриїла Костельника и Мирона Жироша по Славка Романа Ронда и Славка Виная, цо значи за широки спектер интересованьох. Обявени два капитални зборнїки – о двох декадох младежского фестивала „Дньовка” и 75-рокох роботи НВУ „Руске слово”. Тельо виданя НВУ „Руске слово” нє памета од златних часох 80-тих рокох прешлого вику. Алє нє паметаме анї же бизме за кнїжки достали менєй средства од держави як прешлих рокох, вироятно одкеди Видавательна редакция иснує.

РС: На маркетинґу нашей Хижи вельо поробене остатнїх рокох. Яки ту резултати нєшка?

– Так, прилагодзени за потреби НВУ „Руске слово” маркетинґ и менаджмент у култури дава уж видлїви резултати: у акцийох попусту прешлей єшенї предали зме аж коло 1 000 кнїжки. Нїґда таке нє було, алє анї нє було же би кнїжки були тунї и доступни каждому, бо ми ту же бизме принєсли руску кнїжку до каждого обисца. Мали зме добру рекламу и источашнє робели на свидомосци при купцох же „кед сцеме мац руске, мушиме и куповац руске”. А найвжнєйше – „муши вец и тото руске буц квалитетне и здабац на шветови виданя”. Найвецей кнїжки, коло 70 одсто, зме предали з продукциї за дзеци, а цали тиражи двох розкошних сликовнїцох „Фарби” и „Родзини” предати лєм за 25 днї. И то ше нє памета у нашей фирми и рускей заєднїци. Алє и тоти сликовнїци по змисту и випатрунку задоволюю критериюми гоч котрого луксузного виданя у познатих кнїжкарньох, а предавани су по минималних ценох.

За тот успих требало вельо пририхтованя. У моїм директорским штиророчним плану стої же кажди рок мушиме видац голєм по два кнїжки за дзеци, а видавали зме по пейц. Принєшени Правилнїк о видавательстве, котри предвидзує Явни конкурс за авторох и ясни критериюми. Рочнє на нашу адресу сцигую до 20 рукописи и мож повесц же то свойофайтова творча ренесанса у нашей малочисленей заєднїци. Людзе пишу и читаю, значи – язик жиє.

И треце, людзе нам почали вериц, а донаторе и спонзоре помагац. Прешлого року зме назберали вецей як два милиони динари за кнїжки и часопис „Шветлосц”. Од держави достате дацо вецей як милион динари, а цо барз важне – од руских донаторох и спонзорох достали зме менєй як милион динари. Таку потримовку наших меценох зме у фирми тиж нє мали.

РС: Вельо поробене и на архивованю и диґитализациї документох, котри барз важни за НВУ „Руске слово”, бо час нємилосердно чече, а документацию треба охабиц потомком. Покля ше сцигло у тей обласци?

– Закончуєме снованє знука Установи „Документацийного центру НВУ ‘Руске слово’”, од друкованих до диґиталних виданьох, а котри останє новинаром и будуцим ґенерацийом як леґат ювилея 75-рочнїци фирми. Тот нукашнї архив Установи стваряни од 2018. року и будзе составени зоз пейц корпусох: Архиви шицких друкованих виданьох НВУ „Руске слово” од 1945. року, Библиотеки Видавательней дїялносци НВУ „Руске слово”, Архиви фотоґрафийох НВУ „Руске слово”, Диґиталней архиви шицких виданьох и пририхтованьох НВУ „Руске слово” и Збирки наградох НВУ „Руске слово”. Велька часц материялу позберана под час преселєня на Футожску 2. Одредзени ясни правила хаснованя интерней архиви „Руского слова” и доступна є нє лєм занятим у Установи, алє и шицким заинтересованим особом за хаснованє – сотруднїком, студентом, виглєдовачом, итд.

Процес диґитализациї и скарбованя диґиталних змистох почал ище концом 2018. року, кед НВУ „Руске слово” од Новинарскей асоцияциї Руснацох и Одбору за информованє Националного совиту Руснацох достало штири екстерни гард диски велького капацитету на котри ше архивує шицок материял у електронскей форми. Од 2014. року порядно ше тиж архивує диґитални фотоґрафиї.

За Националне швето Руснацох, котре одложене пре епидемиолоґийни прчини, з нагоди 75-рочнїци Установи порихтали зме виставу „Жива библиотека НВУ ‘Руске слово’”, у котрей редакторе представя перши виданя часописа „Заградка”, МАК, „Шветлосц”, новинох „Руске слово”, як и перших кнїжкох, а тоти виданя тиж буду диґитализовани и доступни на нашим сайту. На сайту „Руского слова” маме вше вецей безплатни  кнїжки, котри мож зняц у ПДФ формату, а за наймладших уж два роки функционує видео-канал YouTube „Ruske slovo za dzeci”, на котрим положени два приповедки и два сликовнїци.

РС:  Концом прешлого року часопису „Шветлосц” ознова врацени статус наукового. Прецо то важне рускей заєднїци?

– Єден з найвекших успихох Установи прешлого року то катеґоризованє Часопису за науку, литературу, културу и уметносц „Шветлосц” як наукового часописа од националного значеня з боку Министерства просвити, науки и технолоґийного розвою Влади Републики Сербиї. Часопис „Шветлосц” у децембру катеґоризовани як М54 – домашнї наукови часопис за гуманистични науки, зоз чим руски науковци достали можлївосц розвою и напредованя, а статї з тей лїстини реферовани и у Web of Science и у Journal Citation Report-у (JCR). Могло би  повесц же часопис „Шветлосц” нє лєм же на єдним месце позберал векшину релевантних менох з обласци науки у Сербиї, односно Войводини, а з префиксом руски, алє ше ґу Редакциї приключели водзаци академски мена з обласци славистики и русинистики зоз вецей жемох як цо то Италия, Словацка, Польска, Україна, Русия и Япон. У „Шветлосци” тераз консолидовани змисти и мена з науковима званями, интелектуалци и писателє котри творя по руски, а то єден з конкретних прикладох кед бешедуєме о представнїкох рускей заєднїци як єдней з найобразованших.

РС: Як ше надалєй планує розвой нашей Установи, яка будзе кадрова политика, як ше будзе обнавяц новинарски кадер, з оглядом же наш колектив досц стари?

– Мушиме ше одшмелїц и повесц же кед ше пошвидко нє реформує фирма и реорґанизує робота, страциме час и нє будземе мац таке НВУ „Руске слово” яке є тераз. Держава Сербия ше поцагує зоз финансованя медийох и то нормални демократски процес, а НВУ „Руске слово” скоро у подполносци завиши од державней субвенциї. Тераз обачлїва политика же Сербия отвера дзвери матичним жемом же би помагали своїм дияспором и то навелько видлїве при мадярскей, словацкей и горватскей заєднїци. Руснаци ше официйно нє вияшнєли коло матичней жеми и то нє будзе проблем кед подложиме свойо хрибти.

Установа треба же би ше и далєй розививала по моделу менаджменту у култури. Так ше зачува руски язик и културу, а директор нє шме лєм прекрижиц ногу на фестивалох, алє треба же би бул активни менаджер и отворени за нови идеї. Важни у тим процесу буду поєдинци купци и предплатнїки, проєкти, спонзоре, донаторе и матична жем, а нє вадзиц ше котра.

Новинско-видавательна установа „Руске слово” – то людзе, а длугорочна кадровска политика иснує и без нєй бизме були нєозбильна фирма. Правило же ше до фирми запошлює тих, т. є дава роботу, цо найдлужей з нами, тих чий дїловни профил нам нєобходни и тоти котри ше найвецей закладаю у роботи. У шлїдуюцих рокох пойду даскельо особи до пензиї и на їх место би требали, односно могли войсц, тим шором – Сандра Саламун, Марина Джуджар, Андреа Медєши, Оля Русковски и Рената Джуджар. Векшина з нїх алумнистки Ґимназиї у Руским Керестуре и Оддзелєня за русинистику, цо важне же би було у складу зоз Стратеґию Руснацох по 2020. рок. НВУ „Руске слово”  ма строго огранїчени з боку держави 24 роботни места, а способ замени за нови кадри и по нових правилох нє лєгки. И кед нє будзем директор, особнє ше будзем закладац же би тоти особи, по спомнутим ключу, вошли до нашей Установи.

 

Pозгварку водзела O. ПЛАНЧАК САКАЧ, фото: В. ВУЯЧИЧ, Руске слово

(Публікуєме в оріґіналї – войводиньскім варіантї русиньского языка.)