10. 5. 2022: В Бурсі почытате нового Маґочія
В остатніх днях на польскым выдавничым рынку вказала ся публикация, на котру з нетерпеливістю ждали заінтересуваны русиньском темом, а і самы Русины в Польщы. Як раз вышла книжка пн. «Pod osłoną gór. Dzieje Rusi Karpackiej i Karpatorusinów» авторства проф. Павла Р. Маґочія.
Выдавництво Libra PL печатало книжку, котра становит досправдове компендиюм знань, парафразуючы першы слова книжкы, про нарід, котрый николи не мал свойой державы, але од віків прожывал на землях называных Карпатском Русю, якы днес лежат в границях Польщы, Словациі, Украіны і Румуніі. Бесіда є про Карпаторусинів, ци просто Русинів.
«Карпаторусины сут одкальси, (…) мали історичну вітчызну»
«Pod osłoną gór. Dzieje Rusi Karpackiej i Karpatorusinów» то долгождана в польскым перекладі (книжка была перше публикувана в анґлицкым і словацкым языках), фундаментальна для історийоґрафіі Карпат моноґрафія проф. Павла Роберта Маґочія. Тлумачыня з ориґіналу зробил Марек Круль.
Є то перша наукова моноґрафія тыкаюча істориі Русинів і Карпатской Руси, в котрій проф. Маґочій дає тезу о істнуваню четвертой східньославяньской нацийональности. Была она написана на основі выкладів для курсу посвяченого істориі Русинів в рамках проґраму Studium Carpato-Ruthenorum.
Тридцет розділів (близко 500 сторін) укладат ся в хронолоґічный порядок од преісторичных часів по сучасніст. «З огляду на дидактичный характер сесой книжкы як університетской публикациі вельо розділів зачынат ся од поміщыня Карпатской Руси в шыршым контексті держав, якы рядили на єй обшыри, та Европы як цілости» – можеме прочытати в одавторскым вводным слові.
Проф. Павел Роберт Маґочій
Проф. Павел Р. Маґочій (вр. 1945 р.) – вызначный науковец, карпаторусиніста русиньского походжыня, вченый в обшыри істориі, картоґрафіі, социйолінґвістикы, політолоґіі, бібліоґрафіі та досліджынь над еміґрациями.
Ведучый Катедры Украіністикы на Університеті в Торонто, од 1996 р. член Академіі Наук Королівского Наукового Общества. Автор близко 900 публикаций, в тым про Русинів, м.ін. популярной «Народ нивидкы» (переведеной на пару языків), вєдно з Іваном Попом єст редактором найвекшой енциклопедиі тыкаючой темы Русинів: «The Encyclopedia od Rusyn History and Culture» (печатаной тіж в тлумачыню на украіньскій язык).
П. Р. Маґочій в роботах доказує, што Русины сут окремым народом і мают право пошырювати свій язык і культуру во вшыткых державах, де жыют.
Він сам є основательом Карпаторусиньского Дослідничого Центра, а і спілосновательом Світового Конґерсу Русинів.
Памяти Богдана Ґамбаля
На другій страні публикациі «Pod osłoną gór. Dzieje Rusi Karpackiej i Karpatorusinów» находит ся дедикация: Śp. Bogdanowi Gambalowi, wielkiemu łemkowskiemu patriocie, który wystąpił z propozycją wydania polskiego przekładu tej książki, lecz przedwczesna śmierć nie pozwoliła mu go ujrzeć.
То як раз Богдан Ґамбаль, незмордуваный борец о русиньску ідеову незалежніст, был інспіратором печатаня моноґрафіі П. Р. Маґочія в польскым языку як обовязковой лектуры для чысленных критикантів, піддаючых в вантпливіст істнуваня окремой русиньской нацийональности та самых Лемків, як легкє до присвоіня, бо в польскым языку, джерело знаня про історию і походжыня свого народу.
Книжку «Pod osłoną gór. Dzieje Rusi Karpackiej i Karpatorusinów» П. Р. Маґочія можете почытати (або выпожычыти) в бібліотеці Руской Бурсы в Ґорлицях, котра отворена єст од понеділька до пятниці в год. 9.00-15.00 або, по індивідуальным догваріню (natalia@lem.fm, +48 606 108 701), в інчым терміні.
Наталія МАЛЕЦКА-НОВАК, ЛЕМ.фм.
(Публікуєме в оріґіналї – лемківскім варіантї русиньского языка.)
