11. 3. 2024: Неподареный театер

Фіцо нашов куртшу драгу, котру му може завидіти і Мечіар.

Хоць роздїлїня Чехословакії не было волёв людей, але кшефтом двох політіків, котры хотіли ґаздовати каждый по свому і на своїм, покійный і приятельскый розпад державы в тых часах, коли наприклад в бывшій Югославії ся тяжко боёвало, обдивлёвав цїлый світ.

Братьскы народы, як ся все бісіїовало меджі Чехами і Словаками, зістали братьскыма, і кедь прямованя тых двох держав не все было єднакым.

Покля Чеська републіка мала при каждій політічній ґарнітурї ясно в тім, же хоче быти членом Европской унії і Североатлантічной аліанції, а робила про то вшытко, часы премєра Владиміра Мечіара, і кедь офіціално прозападна і проатлантічна політіка была декларована, гнала Словакію скорїше на Выход. Приходили діпломатічны ноты, бісїдовало ся о Словакії як о чорній дїрї, а проґноза была і така, же можеме скінчіти як Білорусько.

Наконець, тадь Словакія ани не была прията до НАТО у 1999-ім роцї вєдно з далшыма країнами ґрупы V4, значіть із найблизшыма партнерами, але аж пять років пізнїше, а влак до Европской унії сьме так само ледво стигли, і то вдяка тому, же пришла проевропска і прореформна влада Мікулаша Дзурінды. Старчіло, жебы владу поскладав і у 1998-ім році Мечіар, а вшытко могло быти іншак.

Наперек тому вшыткому, наперек реалности, же в державі єден час демоловала ся демокрація і правна держава, братьскый народ Чехів своїх меншых братів Словакії ниґда не одшмарив. Прага помагала і в тім, жебы Словакія стигла інтеґрацію. А головно, ниґда не перервали ся створены традіції, котры были ґестами, якы мали вказовати, же Словаци і Чехы суть найблизшыма народами.

Такыма традіціями суть наприклад, же презідент єдной або другой країны іде на першу навщіву якраз до Братїславы або Прагы, тото саме ся робить в рамках премєрскых функцій, а надштандардность односин ясно цїлы рокы декларовали і сполочны засїданя влад тых двох републік.

Як єм вже спомянув, тоты традіції, тоты односины, ниґда не порушыли ся, ани за такого премєра, якым быв Мечіар.

Днесь уж досправды о тім мож писати лем в минулім часї. Чеській владї перетїк погар терпеливости, і по вшыткім, што робить нова словацька влада, на час перервали сполочны засїданя влад, а зрушыли і тото, котре мало быти найблизше, і котре уж было наплановане.

Загранічна політіка сучасной чеськой і словацькой влады має діаметрално іншы погляды, головно што до підпоры Україны. На тім бы не было нич чудне. Но влада Петра Фіалы уж просто стратила нервы з владов Роберта Фіца.

Клицём до труны была стрїча словацького шефа діпломації Юрая Бланара із міністром загранічных дїл Росії Серґеём Лавровом, котрый є на санкчных списках, і з котрым днесь нихто з цівілізованых країн не подасть собі руку.

Але то быв лем клинець. Прагу розъїло і то, же Фіцо ішов кланяти ся на гроб словацького комуністічного політіка Ґустава Гусака, котрый схвалёвав окупацію із 1968-го року, вдяка котрій собі розбігнув велику карьєру. З ёго меном є скапчана тверда чіжма – нормалізація, тырваюча 20 років, за котру є прямо одповідный як довгорочный ґенералный секретарь Комуністічной партії Чехословакії і чехословацькый презідент.

Але не іде лем о то. То суть два днесь чітательны пункты, ку котрым уж высловили ся і чеськы політіци. Но окрім них суть і далшы области, котры уж просто чеська сторона не хоче акцептовати.

Могли бы сьме то курто назвати „словацька суверенна загранічна політіка“, як то называть премєр Фіцо. Під тов крылатов назвов є жонґлованя меджі Выходом і Западом, тяганя капіталу із Западу, але позераня, якый час є в Москві, тихе підписованя вшыткого, на чім доїднать ся Унія, але на домшанїй сценї перед своїм спектром копаня до вшыткых западных партнерів, і так далше.

Фіцо нашов куртшу драгу, котру му може завидїти і Мечіар. Чехам перетік погар по пару місяцях, што ани за Мечіаране было. І то є важна хвиля.

Нелем про чехо-словацькы односины, але і про словацькых політіків, котры днесь тримають власти, і котры собі думають, же грають в загранічній політіцї добрый театер. І про єдных, і про другых. Нїт. Чехы уж на то пришли, же є то неподареный театер, і не хотять на нёго смотрити. Є вопросом часу, коли то зроблять далшы.

Петро МЕДВІДЬ. Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Языкова і ґрафічна управа: АРК в СР.Жрідло фотоґрафії: Shutterstock.