14. 1. 2022: Дарункы на попрощаня

Тоты, котры обдаровали школярів, бы собі мали місце глядати в україньскых штруктурах.

Была то безконечна історія, кедь ся приготовлёвав учебник, котрый бы школярям в словацькых школах мав представити тринадцять державов узнаных народностных меншын. Быв то бой, в котрім і Русины мусили без компромісів стояти за своїм.

Приготовлїня книжкы ся про многы проблемы, але главно про тот, котрый внесли до цїлого процесу представителї Українцїв, натягло на рокы. Бо якраз текст, котрый о собі приготовила україньска меншына, підняв зо стілця нас, представителїв Русинів у народностнім выборї, але і шырокы кругы русиньскых орґанізацій і актівістів.

„Братя‟ собі пробовали, як велё мож натїгати ґуму, лемже ся дакус перераховали. Текст о їх меншынї, котрый в каждім другім речіню спохыбнёвав єствованя русиньской меншыны, яка ся презентовала в публікації лем пару сторінок перед тым, став главным проблемов, про котрый єм і я, як член народностного выбору за Русинів, заблоковав выданя публікації, покля текст не буде переробленый, покля текст не буде о україньскій меншынї, о їх інштітуціях, історії, особностях. Бо матеріал, котрый додали, не было ніч інше, лем антірусиньскый памфлет.

Ясне дїло, же дакотрым сьме мы з нашов „вічным проблемом“ мусили лїзти на нервы, кедьже сьме стримали цїле выданя, но мы сьме не мали іншу можность.

Якбы сьме по 30-ёх роках, што намагаме ся принавернути нашу ідентіту, могли спокійно спати з тым, же до школ іде публікація, котра школярям по цїлій Словакії принесе україньску комуністічно-націоналістічну ідеолоґію, котра їм „пояснить“, же Русины суть лем недоучены Українцї? Якбы сьме могли спокійно спати, же тоту ідеолоґію дістануть і русиньскы дїти в школах?

Цїлый конець той публікації є веце як траґікомічный. Вышла, але лем електронічно, наконець уж не была ани про школярів, але лем про учітелїв, котры о тім мають учіти, а ці хтось реално того матеріалу тримать ся, ці о нїм обще хтось знать, є лем вопросом. Тіпую, же ніт.

Но наперек тому было важным поставити ся проти той ідеолоґії, котру там внесла україньска меншына і заблоковати такый текст. Іншак бы сьме цїлых 30 років могли шмарити до коша.

О то векшый шок про мене быв, кедь довгорічный председа орґанізації Руска матка із Сербії – Дюра Папуґа, публіковав в тых днях текст Михайла Катоны, при котрім ся так дакус не хоче вірити властным очам.

Русиньске выдавательство Руске слово выдало кінцём 2021-го року книжку текстів вже помершого Мірона Жироша, проукраїньского новинаря і публіцісты, котра є повна русинофобной, проукраїньской пропаґанды, в котрій ся дочітаме, окрем іншых перлин, і то, же боёвати за то, жебы Русины были окремый народ, є найвекша утопія третёго міленія, кедьже сьме, самособов, Українцями, або же сьме „Маґо-Русины“, значіть Русины выдуманы Павлом Робертом Маґочіём, і таке русинство лем „творить ненависть і розбивать єдинство“.

Што є на цїлім тім найлїпше, директор выдавательства, далшый знамый українофіл Борис Варґа, тот протирусиньскый пашквіл пришов подаровати школярям і штудентам русиньской основной школы і ґімназії в Руськім Керестурї.

Є то ґеніалне дїло з ёго боку. Індоктріновати хворов ідеолоґіёв предці треба од дїтинства, жебы ся дістала до тїла і стала про чоловіка природнов. Але є то єдночасно смутне. А нелем смутне, є то сітуація, коли ся жадать взяти тых, котры до того суть замішаны, на одповідность.

Як може русиньске выдавательство, фінанцоване державов, котра вызнавать окремый русиньскый народ і окремый україньскый народ, выдати книжку, котра іде проти того народа, котрому держава тото выдавательство фінанцує?

Як може хтось тоту хвору ідеолоґію однароднёваня Русинів і їх українізації слободно пошырёвати на русиньскій школї, а на школї обще? І як ся на тото може смотрити Націоналный совіт Русинів?

В Сербії суть узнаны як русиньска, так україньска меншына. Кажда має свої штруктуры, і свої окремы націоналны совіты. Тоты, котры стоять за выданём книжкы, яка спохыбнює єствованя Русинів, і за тым, же то пороздавали русиньскым дїтям, бы ся мали спаковати і глядати собі місце в україньскых штруктурах.

Покля тото схвалюють членове Націоналного совіту Русинів, пак бы так само мали зложыти мандат і кандідовати до совіту Українцїв. Єдине, што іщі якось могло бы уратовати цїлу сітуацію, бы было, кебы нам одповідны русиньскы орґаны в Сербії дали ясный сіґнал, же тоты дарункы были од тых людей на попрощаня.

 

Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ.фм. Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Ґрафічна і языкова управа: ред. АРК в СР.

Жрідло фотоґрафії: Pixabay.com.