17. 4. 2019: Малюєме, баткаме, пишеме, прикрашаме

Способів прикрашаня святочных яєц є барз вельо. Лемківскы писанкы занимают особливе місце серед вшыткых інчых. Хоц батікова техніка може видіти ся ограниченом, шак то лем ставляня крисочок, то выбір взорів і мотивів є практичні неограниченый. Провірити свою творчу натуру буде мож на писанкарскых варштатах в Рускій Бурсі в найблизшу пятницю, 19. квітня/апріля 2019 р., од 15.00 год.

 

Основом є крисочка

Малюваня яєц то циклична подія, котра в календари Руской Бурсы гостит уж вельо років. Вчас спільной стрічы продолжана є традиция рыхтуваня великодніх писанок батіковом методом. Наносит ся розтопленый воск на верхню верству яйця, хоснуючы метальовый писалец з головком. Може то быти і деревяный патичок, стебло ци соломка звінчены шпильком або цвячком. Набраный розтопленый воск наносит ся в формі короткых крисочок ци протинків на яйце.

Крисочка є найосновнійшым елементом твореных розмаітых рисунків-мотивів лемківской писанкы. Короткє затриманя краплі воску дозвалят отримати формы, што припоминают протинок, хвостик може быти закрученый в дакотру страну. Окрем того мож наносити поєдны крапкы. Такы писанкы можут здавати ся примітивны, але практика в малюваню дозвалят осягнути майстерніст і отримувати розмаіты взоры.

 

Символичны мотивы

На лемківскых писанках найчастійшым мотивом є знак сонця. Його зображыня то крапка, од якой концентричні розходит ся проміня, творячы колесо. Проміня мож потягнути по цілым колесі або упростити взір – зробити половину або чвертку колеса. Коли упростит ся лем до трьох крисок, отримує ся ластівку, зображыня летячого птаха. Вшыткы промені звернены вправо символизуют вічный рух. Сонце – найдавнійшый солярный мотив в писанковій орнаментиці і не лем в ній, то найбарже пошыреный мотив. Формы його ґрафічного зображыня сут розмаіты і поміщано іх не лем на писанках, але і на домашніх предметах.

Попуярным мотивом є тіж звізда. Зображыня часто є близкє до мотиву сонця. Звіздом прикрашат ся вершкы яйця, але малюют єй і на боках. Чысло рамен єст найчастійше парне, за народныма віруванями – приносит щестя. Звізда як космічный мотив є подібні стара як сонце. Зо звізд люде чытали розмаіти відомости, потрібны до польовых робіт.

В орнаментиці батканых яєц стрічат ся тіж фалюючы мотивы. Наносит ся іх в ритмічным порядку і симетриі. Сут то зображыня воды. Во взорі мож досмотрити ся формы фаль, котры тягнут ся єдна за другом, находят на ся, передаючы нескінченіст руху. На писанках малюют тіж мотивы сонечка з квітком, ламаны леніі або сосновы галузкы, котры ділят площыну шкарупин на подолгасты або пілперечны части. Писанкы можут быти єднофаребны або кольоровы, зо стертым або лишеным воском.

 

Малюєме в Бурсі

Тогорічны варштаты батканя яєц заплянувано на 19. квітня/апріля. Вшыткы охочы прикрасити яйця на Великден будут мати таку нагоду, прото што стріча пройде так перед Великодньом празднуваным подля григорияньского, як і юлияньского календарів. Участ є безплатна, забезпечены будут фарбы, воск, шпилькы. Зо собом треба принести яйця – найліпше, жебы уж были поварены.

Наталія МАЛЕЦКА-НОВАК, лем.фм

(Публікуєме в оріґіналї – лемківскім варіантї русиньского языка.)