18. 6. 2023: Венеційска комісія крітікує україньскый меншыновый закон

Як інформовав в понедільок 12-го юна 2023-го року портал Європейська Правда, Венеційска комісія публіковала крітічный резултат по аналізі україньского Закона о народностных меншынах (комунітах), котрого приятя было меджі рекомендаціями Европской комісії при уділіню статусу кандідатьской країны.

Фаховцї з комісії привітали приятя закона о народностных меншынах на Українї, но єдночасно рекомендують пробадати много установлїнь в законї, жебы были повно в згодї з меджінародныма штандардами.

Провлем із хоснованём языка

Векшына рекомендацій дотулять ся хоснованя языка народностных меншын, о чім ся пише в статї 10. Венеційска комісія окрім іншого вызвала на розшырїня права робити події ці іншы дїла в меншыновых языках про вшыткых людей, і вышмарити повинность тлумачіти вшытко на україньскый язык.

Фаховцї Рады Европы так само жадають переоцїнити обовязкы повязаны з выдаванём книг у языках народностных меншын, атаковати вопрос перекладу написів офіціалных назв і общіх інформацій ці прияти методіку хоснованя языків народностных меншын в урядах.

Рекомендації дотуляють ся і ревізії далшых законів, головно што до „обмеджіня слободы хосновати язык меншын і роздїлного справованя ся односно языків меншын“, як і права на приступ ку масмедіям в языках меншын через зрушіня языковых квот в Законі о медіях.

Так само Венеційска комісія жадать далшый одклад зміны освітнёй сістемы, яка бы мала быти од высшых клас уж лем в україньскім языку, а продовжіня переходного періоду.

Выголошіня дали Мадяры

Ку тым резултатам аналізы Венеційской комісії вже дало офіціалне выголошіня Общество мадярьской културы Закарпатя.

Общество позітівно оцїнює факт, же Венеційска комісія провірила згоду україньского закона о народностных меншынх з европскыма і меджінародныма нормами на охрану меншын. Орґанізація так само вітать, же Верьховна рада Україны в згодї з рїшінём Венеційской комісії о рік одложыла імплементацію статї 7 україньского Закона о освітї.

Єдночасно мадярьска меншына в Закарпатьскій области Україны звертать увагу, же то є лем одложінём рїшіня проблемы, і жебы проблему з освітов народностных меншын вырїшыти, треба далшы зміны в леґіслатіві, а в першім шорї треба повну імплементацію вшыткых рекомендацій комісії.

Україньскый меншыновый закон

Венеційска комісія аналізовала україньскый меншыновый закон од фебруара. Робила то на основі жадости ведучого Моніторінґового комітету Парламентной асемблеї Рады Европы.

Народностный закон быв меджі семома рекомендаціями Европской комісії, котры Україна повинна сповнити, жебы могли далше іти їднаня о вступі до Европской унії. Верьховна рада Україны го прияла 13-го децембра минувшого року.

Венеційска комісія є порадным орґаном Рады Европы. Задачов того орґану є давати правну поміч своїм членьскым державам або державам, котры хотять у своїм правнім порядку досягнути европскый штандард в области демокрації, людьскых прав і правной державы.

До комісії звернули ся і Русины

В рамках процесу аналізы закона мали можность з комісіёв бісїдовати і представителї Світового конґесу Русинів. Русины мали пять основных пожадавок.

По перше, узнати карпатьскых Русинів за окремый народ і автохтонну народностну меншыну на Українї, а признати їм вшыткы права в згодї з меджінародныма договорами, котры Україна підписала. По друге, дати в слїдуючім списованю жытелїв на Українї можность ідентіфіковати ся як карпатьскый Русин в офіціалных формуларях. По третє, записати карпатьскых Русинів до списку корїнных народів Україны. По четверьте, повнити, з боку Україны, обовязкы, котры выходять з Договору о охранї народносных меншын.

І по пяте, зрушыти План кроків рїшіня проблем Українців-Русинів приятый 7-го октобра 1996-го року, котрый подля слов председы СКР Штефана Лявинця не огрожує лем Русинів на Українї, але і в далшых країнах, де жыють.

Члены комісії рекомендовали представителям Русинів, жебы звернули ся зо своїма проблемами до Рады Европы. На основі той рекомендації председа Світового конґресу Русинів Штефан Лявинець загнав писмо до Рады Европы, і моментално ся чекать на одповідь.

Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ.фм, языкова і ґрафічна управа: АРК в СР.