18. 8. 2022: Никыфор як інвестиция

Іщы релятивні недавно творы Епіфания Дровняка мож было купити за релятивні невеликы сумы. Днес акварелі креницкого артисты розгрівают авкциі штукы, пожадают іх колекцийонеры і інвесторы. Треба єднак уважати на фальсифікаты.

В Музею Куявской і Добжыньской Землі во Влоцлавку 12. серпня/авґуста одкрыли выставу приватной колекциі творів лемківского примітивісты. Властительом єст Боґдан Якубовскій з Парижа. Част рисунків є передвоєнна. Мают удокументуване походжыня. Образы представляют середины храмів, кухні хыж ци пенсийонатів, в котрых был Никыфор. Част робіт артиста оправил сам, через што сут дорожшы.

Векша і векша вартіст творів

Творы так высокой клясы рідко являют ся на державных авкциях. Якубовскій здобывал іх переважні на европейскым рынку. Кінцьом 80. років ХХ ст. коштували рівновартіст коло 120 евро. По 2000 році на ліцитациях в Европі коштували коло 300 евро, значыт туньше як на державных авкциях.

Протягом послідніх двох років ціны творів Никыфора на авкциях в Польщы перекрочыли 10 тис. зл. Част образів має початкову ціну аж і в границях 12-18 тис. зл. Выграли вшыткы, котры купили образы Никыфора скорше.

В музею во Влоцлавку выставили 47 робіт. Походят головні з колекциі Анджея Банаха, о. Єжы Вольфа та Діны Вєрны, котра в 1959 році зорґанізувала голосну выставу Никыфора в своій престіжній парижскій ґалериі.

Некотры роботы Якубовскій купил з парижской колекциі славного артисты Романа Цєсьлевича. Сут тіж роботы з колекциі американьского маршанда Казімєжа Карпушка. Образы з добрым, удокументуваным походжыньом сут автоматичні дорожшы о 20-30% од порівнувальных творів без родоводу.

Закупы за піл дармо

Боґдан Якубовскій єст творцьом музейной клясы колекциі польской аванґардовой штукы з років 1950-70. Колекция роками презентувана была як депозит в Нацийональным Музею в Ґданьску. То м.ін. образы такых артистів, як Войцєх Фанґор, Владислав Стжеміньскій ци Мария Ярема.

Тоты найвысшой клясы творы Якубовскій купувал на медженародным рынку в 90. роках, коли польском аванґардовом штуком не інтересували ся місцевы колекцийонеры. Образы мали товды оказийны, низкы ціны.

Якубовскій найперше зробил бібліотеку і архів пресовых публикаций о повоєнных выставах творців аванґарды. Особливі о світовых выставах. Завдякы тому успішні слідил творы штукы.

Тот сам принцип схоснувал взглядом творів Никыфора. Найперше зробил бібліотеку, тото дозволило му дотерти до образів Дровняка репродукуваных в каталоґах ци моноґрафіях. Скупувал іх пак на медженародным рынку, коли не родили іщы такого заінтересуваня в Польщы.

Якубовскій має особливо вельо рисунків з колекциі Анджея Банаха, котрый печатал піонєрскы книжкы о Никыфорі, зорґанізувал му найважнійшы выставы і выкреувал Никыфора на медженародным рынку.

Першу індивідуальну выставу зробил Никыфорови Банах в 1949 році в сидибі Стоваршыня Польскых Архітектів в Варшаві. Першу індивідуальну в світі выставу завдякы Банахови мал Никыфор в 1959 році в Парижы в споминаній ґалериі Діны Вєрны. Тамту выставу перенесли пак до Амстердаму, дале до Брукселі. В 60. роках Банах зрыхтувал выставы Никыфора м.ін. в Німцьох, Франциі і Ізраіли.

Увага на фальсифікаты

По світовых выставах заінтересували ся Никыфором. На медженародным рынку зачали гандлювати його роботами. Ціны ся звекшали. Єднак за часів Польской Народной Республикы обовязувала рестрикцийна устава о охороні культрового маєтку. По смерти артисты не мож было вывозити з Польщы його творів. Треба было старати ся о політичну згоду, што долго тырвало і найчастійше той згоды не было.

В консеквенциі того в 1969 році, по смерти Никыфора, його роботы перестали трафляти на світовый рынок. Медженародны маршанды не мали чым гандлювати. З конечности заняли ся гандльом наівной штукы малярів з обшыри бывшой Югославіі. Ціны за роботы Никыфора зачали падати.

Тепер на рынку мож найти множество фальсифікатів. Добрі знати, што на розмаітых ярмаках выставляны сут лем підроблены роботы. Ліпше ходити по музеях і обзерати ориґіналы. Завдякы тому, коли взриме фальсифікат, автоматичні появит ся в голові вантпливіст.

Влоцлавок

До выставы во Влоцлавку выдали богатый каталоґ. Автором вступу є Збіґнєв Волянін, кустош Музею Никыфора в Креници. Спілорґанізатором выставы є ґалерия Art Rytel. Выставу мож обзерати аж до 20. листопада/новембра 2022 рока.

Наталия МАЛЕЦКА-НОВАК, ЛЕМ.фм. Фот. muzeum.wloclawek.pl

(Публікуєме в оріґіналї – лемківскім варіантї русиньского языка.)