19. 1. 2024: Мірна конференція є доказом достаточным

Вкажте другый народ присутный на мірній конференції, котрый має довкола доказовати.

В минувшім роцї ся Русинам подарило успішно ословити меджінародны орґанізації в справі рїшіня своїх прав на Українї. Якбач першый раз Русинів зачали брати серёзнїше, зачали їх слухати, призвали до діалоґу, і взяли до відомости їх проблемы.

Лемже діскусія з Русинами є все о тім, же треба знова і довкола вказати даякы доказы, факты, арґументовати.

І кедь Европа упорядковала ся по Другій світовій войні іншак, як то было по тій Першій, а по 1989-ім роцї знова дішло ку різным змінам, фактом є і то, же фундамент того, яку Старый контінент має штруктуру, іщі все векшыново стоїть на мірных договорах, котры были прияты Паріжсков мірнов конференціёв.

А ясным прикладом того є і простор середнёй Европы, кедьже Мадярьско днесь не єствує у своїй, в снах представлёваній, „великій“ подобі. Вшыткы зміны, котры пак наслїдовали, суть векшынов деріваціёв того, што было в Паріжу.

Минать акуратно 105 років, як тота конференція почала 18-го януара 1919-го року. Окрім того, же там были запрошены представителї держав, позваня дістали і представителї малого народа – Русинів, котры свій сон о державі, в котрій бы были „дома“, іщі лем снили.

На Паріжскій мірній конференції брали участь за Русинів Ґриґорій Жатковіч і Юлій Ґардош як представителї америцькой еміґрації, а Антоній Бескид, котрый в тім часї быв председом Пряшівской руськой народной рады.

Знаме, же Жатковіч пак не одышов до Америкы, але пришов на отцюзнину, жебы політічно лобововав і пересвідчів і остатнї народны рады, котры в тім часї Русины мали, жебы приєднати ся до складу нововыникнутой Чехословакії.

Знаме і то, же Жатковічови ся подарило зробити тото назорове соєдиненя меджі народныма радами, котры передтым были в тім дїлї розбиты, і же резултатом того было, же в осени 1919-го року „теріторія Русинів на юг од Карпат“ офіціално, по схвалїню представителями переможных держав на мірній конференції, стала чехословацьков теріторіёв.

Не є заміром того коментаря знова описовати меджівойновый період, ани то, што пришло по Другій світовій войнї. Вшыткы тоту історію знаме.

Но кедь у 1989-ім роцї почав возродный рух Русинів, все довкола в окремых державах, перед окремыма представителями властей, при каждім кроку треба было все знова арґументовати, доказовати, же мы єствуєме, же сьме окремый народ, же маєме мати свої права. Нажаль, на Українí тоты арґументы доднесь не суть до ничого.

І теперь, кедь проходила высше споминана комунікація, знова треба было доказовати, поясньовати.

Лемже вопрос бы мав стояти іншак. Вопрос бы мав стояти так, жебы нам одповіли, як є можливе, же в єднім припадí факты і заключіня мірной конференції з року 1919 суть платны, але тото, же уж на мірній конференції Русинів брали за окремый народ, котрый має свою теріторію, і котрый має свої права, і сам може о собі вырíшовати, уж платне так стопроцентно не мусить быти?

Мірна конференція, котра почала перед 105-ма роками є доказом достаточным. Не мы бы мали знова довкола передкладати штось, што было ясне уж перед веце як сто роками. Вкажте другый народ присутный на мірній конференції, котрый на нíй выбоёвав свої права, і котрый має теперь довкола доказовати, жебы обновив холем тоты основны права. Якбач не найдеме.

Припомянутя мірной конференції бы могло быти про Европу припомянутём і того, же жаден народ, котрый на нїй быв присутный, не счезнув. Ани тот русиньскый. Зато му треба дати одповідны права, а покля суть порушованы, треба ся за тот народ поставити. Іншак можеме почати релатівізовати вшытко, што в Европі маєме.

Петро МЕДВІДЬ. Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Языкова і ґрафічна управа: АРК в СР. Жрідло фотоґрафії: Wikipedia.com.