19. 4. 2023: Лемківскы церкви на подвірци замку в Ланцуті
Нацийональный Інститут Спадковины зорґанізувал празднуваня Медженародного Дня Охороны Памятників. На выставі показал вельо церкви з Лемковины.
Медженародный Ден Охороны Памятників рішеный є на 18. квітня/апріля. Є так од 1983 рока. ЮНЕСКО вписало го до реґістру важных дат о значыню для цілого світа.
В Ланцуті прошло, як раз вчера, то є 18. квітня/апріля, головне празднуваня того дня. Окрем дискусийного панелю, в проґрамі было одкрытя выставы пн. «Скарбы деревяной сакральной архітектуры. Костелы і церкви на Списку світовой спадковины ЮНЕСКО». Выставу буде мож пак видіти м.ін. в Ряшові, Саноку і Ґорлицях.
Лемківскы церкви під специяльном охороном
В рамках проґраму подіі была бесіда про актуальны вызовы для охороны обєктів деревяной архітектуры, што вписаны сут на Список світовой спадковины ЮНЕСКО. Того рока проходит ювілей 20-літя впису на тот же Деревяных костелів полудньовой Малопольщы та 10-літя впису Деревяных церкви в польскым і украіньскым реґіоні Карпат. Під особливу охорону трафили товды лемківскы церкви з Квятони, Брунар, Поворозника, Туряньска і Рыхвалду.
В звязку зо спомненом річницьом во вчерашнім празднуваню участ взяли м.ін. представникы Міністерства Культуры і Інформацийной Політикы Украіны та опікуны памятниковых церкви. Єдным з прошеных гостів, што брал участ і в дискусийным панели, был о. митрат Юлиян Феленчак, парох православной парохіі в Морохові, саноцкій декан.
«Зрыхтуваня спільного, польско-украіньского впису было вынятково скомпликуваным процесом, котрый повело ся провести завдякы вельолітній спілпрацы польскых і украіньскых специялистів» – подає Нацийональный Інститут Спадковины. Результаты спільных діянь вказали на выставі о деревяній сакральній архітектурі, до обзераня тіж за тым мотузком.
До річниці выбуху повстаня в варшавскым ґетті
В передден 80. річниці выбуху повстаня в варшавскым ґетті (што проходит як раз днес, 19. квітня/апріля) орґанізаторы хотіли припомнути жытелям Ланцута о його жыдівскых жытелях і жыдівскій культуровій спадковині. В той причыны як першый пункт вчерашнього святкуваня Медженародного Дня Охороны Памятників одбыла ся церемонія презентациі ознакуваня старого жыдівского цмонтеря в Ланцуті при ул. Монюшкы 15.
В дальшій части празднувань было вручаня одзначынь для консерваторскых служб і робітників Нацийонального Інституту Спадковины, выступліня гости, м.ін. др. Ярослава Селліна, Секретаря Стану в Міністерстві Культуры і Нацийональной Спадковины, Ґенерального Консерватора Памятників ци проф. Боґумілы Рубы, Ведучой Рады Охороны Памятників при МКіНС.
В проґрамовых выступлінях Якуб Віснєвскій, Заступця Директора Департаменту Охороны Памятників, МКіНС, бесідувал про постуляты змін в консерваторскій політиці в обшыри світовой спадковины ЮНЕСКО, а Йоанна Ціха-Кучыньска, Порадник дс. ЮНЕСКО, Департамент Охороны Памятників, МКіНС, бесідувала про жыву спадковину – охорону нематерияльной культуровой спадковины в Польщы.
Наталія МАЛЕЦКА-НОВАК, ЛЕМ.фм. Фот.: ФБ Выдавництва Libra PL
(Публікуєме в оріґіналї – лемківскім варіантї русиньского языка.)
