19. 5. 2022: Про нас цїнный історік Іриней КОНТРАТОВІЧ – 65 років од смерти

Іриней Контратовіч (Ириней Контратовичъ, Irén Kontratovics, псевдонім: Ревизор) нар. 18. 3. 1881 в Ужгородї втогдышнёго Угорьского кралёвства, теперь на теріторії Україны, умер. 19. 5. 1957 в Ужгородї (СССР), теперь на теріторії Україны. Быв священиком, історіком, културным дїятелём і радцём влады на Підкарпатьскій Руси.

І. Контратовіч учів ся в ґімназії і богословскій семінарії в Ужгородї, в 1904 р. быв рукоположеный на ґрекокатолицького священка. За короткый час заняв функцію касіра у выдавательстві „Уніо‟, потім дістав призначіня в парафії сел Колоніця (1905 – 1922) і Хоньківцї (1922 – 1941) у западній части Мукачовской ґрекокатолицькой єпархія (сучасна Словакія) і в Сторожніцї (Йовру) (1941 – 1949). Быв так само членом єпархіалной консісторії (1928) і архідіяконом (1942).

Окрем повинностей священика, І. Контратовіч занимав ся науков і написав дакілько робот із русиньской історії на темы звязаны із середнёвічным князём Корятовічом і Мукачовскім монастырём св. Миколая (1923), Обществом св. Василія Великого (1927), раннїм розвитком Ужгорода (1927) і ролёв єпіскопів Ольшавскых у зміцнїню церьковной Унії і незавіслости Мукачовской ґрекокастолицькой єпархії  (1930). Найзнамішов ёго роботов науковця є популарный учебник „Исторія Подкарпатскоѣ Руси для народа‟ (1924), якый почас ёго жывота перевыдав ся (1925, 1930) і третїй раз быв перевыданый у 1991 р.

І. Контратович легко приспособлёвав ся до каждого режіму, якый пановав на Підкарпатьскій Руси. У своїй популарній історії вітав і выхвалёвав початок чехословацьго влады у 1919 р., пізнїше прияв функцію віцепрезідента  (1941 – 1944) Підкарпатьского общества наук, порадцю міністерства школства Угорьска, підтримуючі навернутя Підкарпатьской Руси до Угорьска і угорьскый державный патріотізм. По роцї 1945 сполупрацовав із совєтьскым комуністічным режімом. Як послїднїй адміністратор Мукачовской єпархії, брав участь у ліквідації ґрекокатолицькой церькви на Підкарпатьскій Руси у 1949 р. „Вернувшы ся‟ до православной віры, быв оцїненый функціёв адміністратора Мукачовской православной єпархії. Але занедовго быв знятый із той функції совєтьсков владов і дале не грав нияку роль в реліґійному, ани културному жывотї.

Здрой: Проф. Др. Павел Роберт МАҐОЧІЙ, Проф. Др. Іван ПОП, др. н., „Енциклопедія історії та культури карпатських русинів“ зоставителїв П. Р. Маґочія і І. Попа, Ужгород: Видавництво В. Падяка, 2010, с. 359-360, переклад із україньского языка: А. З.