20. 12. 2022: Ци вартат іти на новый PUL’S?
В добрій рецензиі одповід повинна найти ся на кінци выводу «за і проти», лем же гріхом бы было тримати вас тілько в непевности, хоц і кус грішні было на сцені…
Премєра найновшого представліня Піддукляньского Умелецкого Народного Ансамблю (ПУНА/PUL’S) пн. «rub & líce» (нарубы & лице) прошла в неділю 18. грудня/децембра 2022 р. на Великій Сцені Театру Йонаша Заборского в Пряшові.
Неє інчой можливости
Окрисліня чудове, выняткове ци ревеляцийне нияк не оддадут того, што діяло ся на сцені – зато одповід на поставлене в наголовку звіданя є лем єдна – не тільо вартат, а ТРЕБА видіти найновшый проґрам PUL’S-y.
Першы сцены музично-танцювального театру переносят нас на замок до Любовні од славных часів середвіча аж по неславны і тяжкы часы Австро-Мадяр. Видиме тіж традицийне гуцульскє весіля в зоставліню з модерным, нетрадицийным весільом мультікульті в Ужгороді в меджевоєнным періоді. Видиме контрасты соспільных верст ХХ столітя, а на конец находиме ся гев і тепер, жебы задумати ся над нашым вкладом в сучасну історию. Сімнадцет сцен вказує нам три ріжны часовы періоды і місця.
Розпуста, розпасаніст vs. невинніст, чыстота традициі
Привыкнены сме до того, што ПУНА презентує высокій рівен, зато очекуваня што до премєры не были малы. Веце як дві годины дорогы в морозі і снігу в єдну страну вынагороджены были близко 1,5-годинным жарливым і енерґетичным выступом так, же аж отупно было запущати ся в студену і темну ніч вертати.
Балетовы выступы, переплітаны хоральныма частями знамениті оддали двір любовняньского замку і його обычаі, разом з його непристойным ведіньом. Сцены зопсутя, деморализациі, браку міркуваня были допрацуваны на рівни з соловыма пописами битв на шаблі. Вшытко в темпі, емоцийні, недослівні, а єднак знатя было в чым діло.
Сцены морального розпаду мож было зоставити з чыстом радістю щырой любови. Танцюристы зробили тото так, гейбы іх тілесна маса была даяком течыном, што переливат ся, втіче, вертат, гріє, дає розкош. А уж фраґмент невинной і правдивой любови медже двоіма молодыма-голубочками з ґестами і рухом ограниченыма до мінімум, в статичным укладі, был майстерштиком.
Мож бы ся было іщы долго розписувати про дальшы сцены, захоплювати ся допрацуваным облечыньом (напр. утриманым в неочывидній синьо-сивій кольористиці кожушкам, запаскам, вышывкам – кляса!), освітліньом ідеальні оддаючым драматурґію і – очывидно – цілом музичном оправом, передаючом каждый історичный період і його характеристичны звукы. Музиканты не мали хвилі оддуху.
Могла бы-м про тото вшытко писати, але чом одберати приємніст обзераня і зачудуваня? Дописати єднак мушу, што соло двірского блазна-барана то хыбаль моя улюблена сцена. Паруминутовый попис танцювальной ґрациі, а при тым великой фізичной силы і кондициі до выконаня хореоґрафічных фіґур – тото треба видіти.
Король може быти лем єден
На концертах PUL’S-у старам ся быти реґулярні. Векшіст проґрамів уж єм виділа. Зато чудне было, же в першых минутах не могла єм найти єдного з танцюристів, што все притігат очы. Але вказал ся і уж мі было ясно, чом ся так стало аж в черговій сцені. Шак король може быти лем єден…
А не іде гев лем о тото, же є то бодай не найбарже харизматичный і здібный танцюриста ансамблю, ани о тото, што фактичні мал на голові корону, а о тото, што Віліям Микула, бо про него бесіда, выдумал ціле представліня – зачынаючы од фабулы, через сценарий і хореоґрафію. Видно было в тым свіжіст, несхематичніст, кус експериментаторства і аванґарды та молодой духом експресийности. Великы брава. Ждеме на веце.
Што автор мал на думці?
Ясне єст, што ся мі подабало. Барз-пребарз. Капинку бы-м ся лем чыпила двох річы. Думала єм по выступі, якій был причыново-наслідковый звязок медже сценами жытя на граді а дальшом частю представліня? Не могла єм го найти, а на щестя ани мій товариш не міг (на шестя лем зато, же уратувало то моє почутя, же то може моя вина, же не розумію…). То перша річ. Друга – спільні з товаришучом мі особом дошли сме до внеску, же послідньой сцены ци двох (затерло ся мі уж в памяти), могло бы не быти. Хыбаль за дуже не внесли, а кус розрідили закінчыня.
Але може зміню думаня, як поведе ся мі дальшый раз видіти «rub & líce», бо як ґрупі пляную за ансамбльом вірні ходити.
Наталія МАЛЕЦКА-НОВАК, ЛЕМ.фм.
(Публікуєме в оріґіналї – лемківскім варіантї русиньского языка.)
