21. 1. 2022: Пресове выголошіня председы ОСРС Петра Штефаняка ку резултатам Списованя 2021

Дня 20-го януара 2022-го року были Штатістічным урядом Словацькой републікы публікованы резултаты Списованя жытелїв, домів і квартелїв 2021, з котрых знаме точны даны о тім, кілько жытелїв ся приголосило ку окремым народностным меншынам, і кілько жытелїв має іншый як словацькый язык свій материньскый.

Было то перше списованя, при котрім жытелї Словацькой републікы годны были голосити ся і ку другій народности. Єдночасно была реалізація кампанї перед списованём складнїша, кедьже і тоту нашу актівность обмеджіла пандемія, і не мож было орґанізовати підпорны події.

Ку русиньскій народности ся як ку єдиній приголосило 23 746 людей, далшых 39 810 жытелів собі єй записало як свою другу народность, што довєдна представлює 63 556 особ, котры ся приголосили ку тій народности. Русиньскый язык як материньскый записало собі 38 679 жытелїв Словакії.

Ку резултатам списованя своїм пресовым выголошінём выразив ся і председа Округлого стола Русинів Словакії, котрый вів цїлу кампань перед Списованём 2021:

„Списованя жытелїв сьме в русиньскій комунітї брали за важный історічный пункт, но актівности ку тому прямовали сьме нелем остатнї місяцї, але почас цїлого періоду десятёх років од остатнёго списованя.

Русины реалізовали історічно найвекшу кампань з пересягом до заграніча, і так можеме означіти кампань за важну і в европскім розмірї.

По днешнїм дню видиме першы резултаты списованя, котры нам принесли інтересны інформації. Знаме поменовати дакілько позітівных фактів, але і неґатівны тренды. Єднозначно позітівнов справов є споминана кампань і анґажованость множества актівістів і публічно знамых особностей. Належыть їм зато велика подяка за їх інтерес і одкрытость про тото. На Словакії можеме все веце одкрыто і публічно бісїдовати о русиньскім вопросї, котрый і вдяка наростаючому чіслу членів той меншыны не є табуізованый.

Другов позітівнов справов є кумулатівный резултат, 63 556 людей, котры собі записали русиньску народность як прімарну, або як секундарну. Резултатами списованя по публікованю детайлнїшых даных будеме занимати ся в аналізї, но уж теперь знаме выпозерати даякы неґатівны тренды, котры повязаны суть із асімілаціёв.

Все менше людей хоснує русиньскый язык в практіці, што вказало ся і на зменшіню чісла жытелїв, котры записали собі як материньскый русиньскый язык. Другым фактом є, же русиньску народность собі записала векша кількость жытелїв аж як другу, што так само корешпондує з даякыма трендами в нашій сполочности.

Зато є вопросом, і кедь актуално безпредметным, якый резултат списованя принесло бы про Русинів у тім припадї, же бы быв вопрос о народности лем єден, як то было в попереднїх списованях.

В далшій етапі буде про нас напевно барз важным, жебы штатістічны даны здобыты зо списованя были і коректно інтерпретованы, а не стали інштрументом політічных інтересів. Зато і представителї русиньской народностной меншыны будуть єднозначно партіціповати при творїню моделу інтерпретації резултатів із погляду народностного вопросу.

На кінцю зіставать подяковати вам, Русины, же чуєте потребу нелем чути заповідь предків, але єй і передавати далшым ґенераціям.“

Петро МЕДВІДЬ, Лем.фм. Ґрафічна і языкова управа: ред. АРК в СР.