21. 4. 2024: На велике ґесто мож дороснути

Віктор Микита міг зробити ґесто, котре бы ся му не забыло.

Пару днїв тому была опулікована інформація, же глaва Закарпатьской областной воєньской адміністрації Віктор Микита, вєдно з далшыма представителями того уряду, стрїтили ся почас своёй робочой навщівы Будапешта з представителями Вседержавного україньского самосправованя. А Віктор Микита, то вже додаю я, промарнив єдну шансу.

Кедь быв Мілан Ян Піліп шефом Уряду про Словаків жыючіх в загранічу, робив сімпатічны ґеста. Наприклад, кедь ішов до Сербії, жебы їднати з містныма властями і представителями словацькой меншыны, уж мімо „робочіх годин“ знав сконтактовати ся і з Русинами. Єдным з резултатів такой політікы Піліпа было, же два націоналны совіты – словацькый і русиньскый, підписали за ёго участи меморандум о сполупраці.

Піліп выходив з думкы, а днесь вже то мож і одкыто повісти, жебы уряд, котрого быв председом, не бы лем уряд про Словаків, але про краянів із Словакії обще. То бы дало, кебы ся змінила леґіслатіва, котру ся змінити не подарило, такы права, якы мають загранічны Словаци на Словакії, і особам іншой народности, котры мають походжіня пряме або по предках на теріторії днешнёй Словакії.

Но і кедь такого закона не є, а ёго уряд мав старати ся о загранічных Словаків, Піліп робив ґеста, котры не выходили з ёго робочой позіції, но думам, же наприклад такы Русины в Сербії на то не забудуть, і могли чути, же на них, котры так само мають походжіня ту в Карпатах, і суть такзваным бездержавным народом, дахто думать. Піліп ішов за такыма самыма родаками, як і в припаді Словаків.

Ці мать хтось лїпшый тіп на чоловіка, котрый бы міг навщівити своїх родаків?

А теперь, по entré, вернийме ся ку навщіві Віктора Микиты в Будапештї. В Мадярьску є 13 узнаных народностных меншын, меджі нима окрема україньска і окрема русиньска меншына.

Так як має україньска меншына своє самосправованя, так го має і русиньска. Фактом є і то, же днесь много з тых людей, котры ся голосять в Мадярьску ку русиньскій меншыні, еміґровали до той країны якраз із Підкарпатя, і то будь іщі почас бывшого режіму або по роцї 1989.

Но а теперь до того намішаме іщі два важны факты. По перше, Віктор Микита є головный представитель той области, в котрій велика часть днешнїх мадярьскых Русинів має походжіня. По друге, в Закарпатьскій области Україны, котру він представлює, Русины суть узнана народностна меншына, і кедь на цїлодержавній уровни ся то дотеперь не подарило.

Ці мать хтось лїпшый тіп на чоловіка, котрый бы міг навщівити своїх родаків, без огляду на то, што він сам особнї думать собі односно Русинів? До того не мусила быти мішана жадна політіка, лем просто навщівити і русиньску меншыну, котра є узнана так в Мадярьску як і в Закарпатьскій области Україны, котра має так само своє самосправованя, а за котру в орґанах в мадярьскім главнім містї уж якбач суть лем родаци із Підкарпатя.

І знова припомяну, же іде о такзваный бездержавный народ, значіть, будь нас честують і акцептують представителї держав, в котрых жыєме, і з котрых походиме, або ніч.

Навеце тото могло одбыти ся в сітуації, коли Україна перед цїлым світом хоче вказати, же робить вшытко потребне, включно аплікації прав народностных меншын, жебы пересвідчіти, же має на то быти членом Европской унії. Могла быти вказана лїпша практіка?

Віктор Микита міг зробити велике ґесто, котре бы ся му не забыло. Міг навщівити родаків. Русинів. Даколи єдно ґесто може рушати цїле дїло допереду, і тото русиньске дїло у вопросї нашого узнаня на Українї. Но не зробив то.

Але не будьме песімістічны. На велике ґесто мож дороснути. Теперь уж лем зажелати україньскым представителям, і тым на Підкарпатю, жебы доросли.

Петро МЕДВІДЬ. Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Языкова і ґрафічна управа: АРК в СР.