24. 4. 2023: В Ужгородї припомянули собі 220 років од народжіня Духновіча
Як інформовав Юрій Шиповіч, председа Русиньского културолоґічного клубу, 22-го апріля 2023-го року в ужгородьскім Центрї култур народностных меншын Закарпатя одбыв ся сімпозіум, котрый быв присвященый 220-ій рочніцї народжіня русиньского будителя Александра Духновіча.
Орґанізаторами події были Центер култур народностных меншын Закарпатя, Научно-бадательскый інштітут політічной реґіоналістікы Ужгородьской націоналной універзіты (УжНУ), Научно-бадательскый центер історічно-реліґійных штудій Логос УжНУ, Русиньскый културолоґічный клуб, Закарпатьске областне научно-културолоґічне общество імени Александра Духновіча і Народна рада Русинів Закарпатя.
З рефератами выступали науковцї
На зачатку модератор події Маріан Токар, директор Научно-бадательского інштітуту політічной реґіоналістікы УжНУ, доктор наук, з державного управлїня, кандідат історічных наук і заступник гпредседы Русиньского културолоґічного клубу прочітав рїшіня Верьховной рады Україны із 17-го децембра 2021-го року О святкованю памятных дат і юбілеїв у 2022-ім і 2023-ім роцї, меджі котрыма быв спомянутый і юбілей Александра Духновіча.
Пак отець Михайло Мийхалець, протоєрей Мукачовской ґрекокатолицькой єпархії, педаґоґ Ужгородьской ґрекокатолицькой богословской академії імени блаженого Теодора Ромжы вєдно із семінарістами одслужыли панахіду за нашым будителём.
По святочнім одкрытю як першый із своёв презентаційов о жывотї і творчости Александра Духновіча выступив Михаіл Зан, кандідат історічных наук, доцент Катедры політолоґії і державного управлїня УжНУ. З темов О формованю реліґійной і народной ідентічности Александра Духновіча од отцёвской хыжы до каноніка капітулы Пряшівской єпархії (1803 – 1844) выступив Володимір Фенич, коордінатор Научно-бадательского центра історічно-реліґійных штудій Логос УжНУ, кандідат історічных наук, доцент Катедры модерной історії Україны і загранічных держав.
Дале прочітали свої рефераты Юрій Продан, сполуорґанізатор події і председа Закарпатьского областного научно-културолоґічного общества імени Александра Духновіча, і Юрій Шиповіч. О навчаню літературной дїдовизны Духновіча в днешній українскій школї бісїдовала Наталія Ребрик, ведуча Катедры теорії і методікы професійной освіты і іноваційных технолоґій Закарпатьского інштітуту подіпломовой педаґоґочной освіты.
На сімпозіумі выступив і автор многых памятників і памятниых табліць присвяченых Духновічови – Михаіл Белень, академічный скулптор, заслуженый умелець Україны, і Петро Габрин, новинарь Інформачно-аналітічной аґентуры Roma.UA рушыв тему з назвов Циганы (Ромове) у творчости Александра Духновіча.
Презентацію оріґіналных выдань на тему Научна дїдовизна Александра Духновіча у фондах оддїлїня Карпатика Научной бібліотекы УжНУ про участных приправила ведуча Оддїлїня краєзнарьского фонду Карпатика Научной бібліотекы УжНУ Марія Чорній.
В діскусіях выступили голова Народной рады Русинів Закарпатя Євген Жупан, педаґоґ Пряшівской універзіты Валерій Падяк, председа Ужгородьского общества Словаків і Клубу Т. Ґ. Масарика Іван Латко, новинарь Михаіл Фединишинець, заступник председы Союзу русиньскых писателїв Запарпатя Михаіл Бабидоріч, блоґер Мигаль Лыжичко і далшы. По діскусії Маріан Токар презентовав зборник матеріалів участників сімпозіума.
Прочітаный проєкт резолуції
На кінцю події Володимір Фенич прочітав проєкт резолуції, в котрім ся споминать, же Духновіч вышов до історії як народный будитель карпаторусиньского народа.
„Ёго богатосторонне дїятельство як педаґоґа, священика, общественно-політічного дїятеля служыла розвитку наукы і културы краю, охранї націоналных інтересів народа. Жадны політічно-соціалны бурї і незгоды, модерністічны тредны, котры перешли почас столїть над нашым краём, не зменшыли ёго духовный поклад.“
Участници події в тот день поклали квіткы ку памятнику Александра Духновіча, котрый стоїть коло ужгородьского драматічного театру, де Русиньскый фолклорный дітьскый ансамбель Бабчина співаночка почестовав ёго память співанками.
Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ. фм, языкова і ґрафічна управа: АРК в СР.
