24. 6. 2020: Буковскый: „Меншыны не суть сканзен. Важну роль має школство і самосправы.‟

Охрана ці розвиток языка, але так само културы і ідентіты не мають быти лем вопросом фінанцій, але рїшыти бы ся мали комплексно. В повязаню з тым треба выслухати главно тых, котрых ся то дотулять і мають чутя огрожіня ідентіты ці вартостей, котры репрезентують.

Про словацьку аґентуру SITA то в розговорї повів уповномоченый влады Словацькой републікы про народностны меншыны Ласло Буковскый. Думать, же тырвають парадіґмы з часів мечіарізму.

Забыли сьме на самосправы, важным є школство

„Но хочу вказати і на то, же за попередні дві десяткы років сьме цалком забыли на ключову роль окремых ступнів самосправных орґанів у меншыновій політіці. Екефтівну меншынову політіку не мож робити без сінерґії державы і самосправ,“ пояснив уповномоченый.

В проґрамовім выголошіню ся влада завязала, же членам народностных меншын буде творити можности на утриманя їх културных звыків, языка, традіцій і не буде принимати крокы, котры бы прямовали ку асімілації з векшыновым населїнём або тоту асіміліацію підпорёвали.

Буковскый за важне бере, наприклад, забезпечіня школьской сістемы і утриманя такзваных малокласных школ. Так само думать, же і середнёшкольска освіта мусить быти про меншыны доступна.

„Жаль Богу, при аплікації языковых прав сьме перекрочіли лем першу успішну етапу. Утриманя status qou не буде старчіти,“ думать Буковскый, котрый то пояснює тым, же так як цїла сполочность, і тот „меншыновый світ“ розвивать ся і мінить.

Тырвають парадіґмы з часів мечіарізму

Уповномоченый про народностны меншыны вірить, же влада буде в смыслї проґрамового выголошіня ефектівно підтримовати партіціпацію і запроваджіня конкретных самосправных елементів у выбраных областях меншыновой політікы. Жебы меншыны вырїшовали о своїх справах самы, або холем мали можность одповідно ся ку такым справам выразити. Тот прінціп подля ёго думок веде ку спомалїню асімілації і утриманю розмаїтости в сполочности.

„При сприниманю народностных меншын, респектівно народностных прав іщі все тырвають дакотры парадіґмы з часів мачіарізму,“ повів про аґентуру Буковскый.

З погляду уповномоченого є нештандартным смотрити на членів народностных меншын і спринимати їх як даякый сканзен, котрый репрезентує лем свою архаічну културу і даякый незрозумілый язык. Меншыны подля Буковского не потребують свої вартости лем законзервовати, але мають емінентный інтерес їх розвивати в условіях 21-го столїтя.

„Суть темы, котры суть табуізованы і граєме ся, як кебы не єствовали. Зато треба зробити радікалну зміну в нашых мыслях при рефлексії той темы,“ додав Л. Буковаскый.

Петро МЕДВІДЬ, лем.фм, языкова і ґрафічна управа: ред. АРК в СР