25. 5. 2023: Енді Варголь єднак нарушыл авторскы права

Найвысшый Суд в ЗША 18. мая тр. рішыл, што Енді Варголь нарушыл авторскы права, коли зробил серию серіґрафік на основі знимкы вокалисты – Прінса. Засуджыня підперло семох з девятьох судців Найвысшого Суду.

Фундация Енді Варголя підтримувала, што образы зроблены вмерлым в 1987 році артистом так значучо змінили знимку Прінса, што не підлігала она правній охороні. Судці одшмарили тоту арґументацию.

Семох за, двох проти

«Ориґінальна фотоґрафія авторства Лін Ґольдсміт, подібні як роботы інчых фотоґрафів підлігают правній охороні в примірі схоснуваня іх інчыма артистами, тіж знаныма. Така охорона обнимат тіж переробкы ориґінальных робіт» – написала в поясніню Сонія Сотомайор, котру підперло іщы шестьох судців.

Зас судця Елена Каґан, котра не згодила ся з засуджыньом, написала, што: «Здусит тото всякого рода креативніст. Буде гамувало нову штуку, музику, літературу та знеможнит высловлюваня новых ідей. Тото рішыня спричынит, што світ буде біднійшый».

Справі уважні призерал ся світ штукы, котрый ждал конкретного правного становиска на тему свободы артисты до запожычаня з істнуючых творів.

Для Найвысшого Суду основне было окрислити, ци Варголь творячы серию (16 штук) серіґрафік з Прінсом нарушыл авторскы права Ґольдсміт. Проблематичном квестийом было право честного хоснуваня, котре в даякых условіях і в окрисленій обшыри дозвалт хоснувати творы хоронены авторскым правом.

«Newsweek», «Vanity Fair», «Condé Nast»…

Справа тыкала образів, котры Варголь зробил в рамках замовліня для часопису «Vanity Fair» в 1984 році. Варголь схоснувал єдну зо знимок Лін Ґольдсміт як выхідный пункт, так зване однесіня до артисты. «Vanity Fair» заплатило за ліценцию до фотоґрафіі до того єдного схоснуваня. Лін Ґольдсміт сфотоґрафувала Прінса в 1981 році, на замовліня ґазеты «Newsweek».

Часопис рішыл выбрати пурпурову версию ґрафікы Варголя. По роках, в 2016 інчый часопис – «Condé Nast», схоснувал оранжеву версию переробленой Варгольом фотоґрафіі і подал авторскы права выключні Фундациі Енді Варголя. Аж товды фотоґрафка дознала ся про інчы неавторизуваны примірникы переробленой до ґрафікы єй знимкы і звернула ся до Фундациі о вынагороджыня. Справа перенесла ся до суду.

По минулотыжньовым засуджыню Найвысшого Суду фотоґрафка Лін Ґольдсміт написала в освідчыню, што єст барз задоволена рішыньом і вдячна судови за выслуханя єй версиі істориі. «То великій ден для фотоґрафів і інчых артистів, якы утримуют ся з ліценцийонуваня свойой штукы» – повіла.

Джоель Вахс, презес Фундациі Енді Варголя скоментувал, што «з цілом пошаном, але не згаджат ся з засуждыньом Суду, што ліценцийонуваня Оранжевого Прінса не было хоронене правом дозволеного хосну. З задоволіньом єднак принимаме поясніня Суду, што його рішыня ограничат ся до той поєдной ліценциі і не квестийонує леґальности створіня Варгольом цілой сериі Прінса в 1984 році. В будучности дале будеме боронити прав артистів до творіня трансформацийных творів» – чытаме в офіцийным освідчыню.

Наталія МАЛЕЦКА-НОВАК, ЛЕМ.фм.

(Публікуєме в оріґіналї – лемківскім варіантї русиньского языка.)