28. 8. 2022: Умер Янко Рамач, перекладатель Святого Писма на русиньскый язык

Як інформовала русиньска редакція порталу Радія і телевізії Войводины, в суботу, 27-го авґуста 2022-го року, при транспортній гаварії у віцї 67 років вмер професор Янко Рамач. Рамач быв рядным професором на Філозофічній факултї Універзіты в Новім Садї. (Позн. ред. АРК в СР: окрем іншых, о нїм сьме писали у 3. тогорочнім чіслї часопису Русин).

Быв вызначным русиньскым науковцём, ёго найвызначнїшов роботов є переклад Святого Писма – Нового і Старого завіту на войводиньску варіанту русиньского языка, за што быв нагородженый папскым орденом.

Біоґрафія Янка Рамача

Народив ся професор Янко Рамач 22-го марца 1955-го року в Руськім Керестурї, втогдышня Югославія. Основну школу закончів у роднім селї, пак пішов штудовати на класічну ґімназію в Римі. Высокошкольскы штудії абсолвовав з історії на Філозофічній факултї в Новім Садї і в Белеґрадї. Докторат на тему історії Русинів робив на Державній універзітї в Ужгородї.

На Філозофічній факултї в Новім Саді робив од 1984-го року. Учів історію Русинів, фолклорістіку і културну історію Русинів, а так само русиньскый вопрос у середнїй Европі в 20-ім столїтю.

Учів і на на Філолоґічній факултї в Белеградї, ці на універзітї в мадярьскій Ніредьгазї. Дакілько раз гостёвав на універзітах на Українї, в Польщі, на Словакії і в Хорватії. Публіковав пять книжок і понад сто науковых робот, приготовив на публікацію много вызначных історічных жрідел.

Вєдно із братом Михалом Рамачом переложыв на войводиньску варіанту русиньского языка комплетне Святе Писмо. На тім дїлї робили од 2006-го року і Святе Писмо было выдане в році 2019 Єпархіёв святого Николая в Руськім Керестурї. За тоту роботу быв нагородженый Орденом святого Папы Сілвестра. То папскый орден за заслугы о Святїшый Престол, котрый передавать ся лаікам.

Остатнє інтервю

Кедь сьме в юли того року вєдно із колеґом Демком Трохановскым ішли навщівити нашых Русинів у Войводинї, вытіповали сьме дві мена, з котрыма хочеме робити інтервю. Они нас інтересовали довшый час, но вдяка пандемії не подарило ся скоріше іти за нима.

Єдным з тых двох людей быв професор Рамач, з котрым Демко Трохановскый, вдяка контакту через Олену Папуґа, зробив дотеперь іщі непубліковане інтервю. Бісїдовало ся якраз о найвызначнїшій про Русинів ёго роботі, і то перекладї Святого Писма на русиньскый язык. Так выникло якбач остатнє інтервю, котре професор Рамач про медії дав.

З ёго бісїдованя мож было познати, же стрїтили сьте чоловіка высоко інтеліґентного, інтелектуала зо шырокыма знанями, і кедь не у вшыткім были сьме згодны.

Ёго бісїда о веце як десятьрічній роботї над перекладом Біблії, кедь штоденно сїдав і перекладав Святе Писмо, окрем іншой реґуларной роботы на функції высокошкольского професора, припоминала аж монашеске присвячіня ся тому дїлу, котре ту про нас і далшы ґенерації зістане.

І вдяка ёго перекладу Біблії войводиньска варіанта русиньского языка є меджі тыма великыма языками, котры мають властне тлумачіня цїлого Святого Писма.

Вічная Память!

Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ.фм. Ґрафічна і языкова управа: ред. АРК в СР. Фото: rtv.rs, архів лем.фм.