3. 2. 32022: Меншыновы языкы без субвенциі

27. січня/януара польскій Сойм одшмарил вшыткы поправкы Сенату до буджетового закону на 2022 р. Значыт тото лем тілько – президент Анджей Дуда підпише уставу.

Серед пропонуваных поправок высшой ізбы парляменту находила ся пропозиция приверніня нацийональным і етнічным меншынам субвенциі на вчыня іх языків. На жаль і тото пропало. Меншыны не будут мочы вчыти своіх языків на одповіднім рівни, ґарантуваным европейскым правом і польском Конституцийом.

Глухій Сойм

Польскій Сойм одшмарил вшыткы поправкы, якы запропонувал Сенат. Посланці урядуючой Зъєднаной Правиці не задумали ся ани на хвилю над тым, ци дакотры з них не повинны быти приняты, кєд же запропонуваны зміны односили ся до ріжных обшыри соспільного і економічного быту польскых громадян.

Серед запропонуваных сенаторами змін было м.ін. сотворіня фінансовой резервы для тзв. телефонів довіря (важна ініциятива про люди, якы мают ріжного рода проблемы і хотіли бы ся нима анонімово поділити з інчом особом), основаня цільовой резервы для методы in vitro ци затриманя выплат рекомпенсаты для державных медий. На жаль серед одшмареных посланцями поправок Сенату находила ся і поправка о приверніню субвенциі на вчыня языків нацийональных і етнічных меншын та реґіонального языка в школах в высокости 39 млн 800 тис. зл.

Зменшыня освітовой субвенциі выкликало в Польщы много протестів. О єй приверніня апелювали м.ін. представникы меншын, Спільной Комісиі Уряду та Нацийональных Меншын, ци академіцкє середовиско. Зато же речена поправка была Соймом одшмарена, субвенция на вчыня меншыновых языків в школах верне до рівня пропонуваного властями в проєкті буджетового закону в вересни/септембрі минулого рока – буде зменшена о близко 40 млн злотых. Меншыны не будут мати легко, кєд же забраня ім так высокой субвенциі выкличе великы проблемы в сустемі вчыня іх рідных языків.

Што на тото опозиция?

Опозицийны політикы в більшости оповіли ся по стороні нацийональных і етнічных меншын, якым была забрана субвенция.

Як подала Ведуча соймовой Комісиі Нацийональных і Етнічных Меншын – Ванда Новіцка, приміром меньша субвенция має тыкати німецкой меншыны – вымір вчыня німецкого як меншынового языка має быти зменшеный о дві годины тыжньово.

На рішыня Сойму одраз по голосуваню реаґували посланці Громадяньской Коаліциі, Лівиці і представитель німецкой меншыны в Соймі Польской Республикы, Рышард Ґалля. Подля них такє рішыня єст незгідне з польскым правом і підписаныма Польщом трактатами.

Ґалля звернул увагу, же рішыня Сойму вдарит в діти, котры мают згідно з польскым законодавством право вчыти ся меншынового языка. Припомянул, же Польщу обовязуют м.ін. трактатовы реґуляциі тыкаючы охороны нацийональных меншын і реґіональных языків. Реализация тых записів не єст можлива, кєд дошло до нарушыня конституциі, закону о меншынах ци закону о освіті. Неє тіж певности, ци дальшы того рода дискримінацийны діяня не будут вдаряти в дальшы меншыны.

Скорше проти думкам урядуючой партиі оповідали ся члены Спільной Комісиі Уряду та Нацийональных і Етнічных Меншын.

Севериян КОСОВСКЫЙ, Лем.фм

(Публікуєме в оріґіналї – лемківскім варіантї русиньского языка.)