4. 12. 2020: Краса і істория лемківского облечыня в книжковым выданю

В остатнім часі на лемкознавчым выдавничым ринку явила ся цінна публикация про історию і красу лемківского народного крою, автором котрой єст Юрий Стариньскій. Книжка в детальный спосіб представлят поєдны елементы облечыня, вказуючы тіж на його зміны протягом років.

Книжка «Снадецкы і ґорлицкы Лемкы, Шляхтівскы Русины» вышла в рамках выдавничой діяльности Малопольского Центру Культуру Сокіл в Новым Санчы.

Реґіональна подорож

Нове выданя про лемківскє облечыня то історична подорож по ріжных реґіонах Лемковины. Лемківскій народный крій традицийно ріжнил ся своім выглядом і елементами, што детально представлене в книжці, выданій в рамках сериі посвяченій кроям малопольскых сел.

«Крій Карпатскых Русинів на просторі понад трьох століть удокументуваной через автора істориі, переходил пару етапів розвитку. Не даст ся приняти, парафразуючы Тадеуша Северина, што “выбухнул” в ХІХ ст.», пише ся на єдній з першых стран книжкы. Дальше, Стариньскій пояснят, што істория лемківского – шырше русиньского облечыня, єст о вельо старша, о чым свідчат хоц бы – што цікаве – поєдны іконы в лемківскых цервках, на котрых увічнены были в святочным облечыню місцевы жытелі.

Выданя єст поділене на дві головны части. Перша з них посвячена істориі і описови крою сандецкых і ґорлицкых Лемків. То представліня головно компактной середньой і західньой Лемковины. Друга з части книжкы то вандрівка через історию облечыня жытелів Шляхтівской Руси, найвеце на захід положеного лемківского острова. Автор поміщат детальны описы так мужского, як і жіночого крою. Описы односят ся до елементів од білизны по чугы, гуні ци накрытя головы. Стариньскій окремо описал обрядовы кроі, а тіж облечыня, котре было наштоден хоснуване при роботі. Так само вмістил опис сучасного лемківского крою, котрый часто – через особы, якы го носят – єст помішаньом елементів крою з ріжных реґіонів Лемковины. В тій части описує місця, в котрых находят ся поєдны векшы колекциі лемківского народного облечыня.

Богатство образів

Выданя обогачене єст чысленныма, часто дотля непубликуваныма, архівныма фотоґрафіями і ґрафіками. Автор выданя представлят знимкы, котры вынаходил по ріжных музеях і архівах. Являют ся так само сучасны фотоґрагіі декотрых ікон, вміщеных в іконостасах лемківскых церкви, на котрых окрем сакрум, представлены были через не все знаных авторів жытелі тых сел. Іконостасы в лемківскых церквах сут так само джерелом інформаций про тото, як выглядал крій перед парома столітями.

Приведены спочатку книжкы ґрафікы приносят нам інформациі, як выглядал лемківскій крій іщы в ХVII ст. В выданю вказуваны сут фотоґрафіі збережены в архіві ЛАПіТ Кычера в Ліґници, але так само в архівах інчых орґанізаций, музеів і приватных збірок. Найвеце фотоґрафій представлят Лемковину 20., 30. і 40 рр. ХХ ст.

Вельо фотоґрафій є сучасных, на котрых позуют члены ансамблю Кычера, в автентичных, старых кроях, якы переселенці привозили зо собом на чужыну. Сут так само і кроі зроблены в сучасности, котры на основі як раз захованых образів повело ся зреконструувати. Книжка чыслит сумарично понад 300 сторін. Неодолга буде доступна до шыршого придбаня.

Севериян КОСОВСКЫЙ, лем.фм

(Публікуєме в оріґіналї – лемківскім варіантї русиньского языка.)