5. 2. 2024: Інтересы

Кебы словацька політіка довідїла далше як за властный двір, помогла бы нелем собі.

Медії были в послїднїх днях повны высловів, котры вышли з уст председы мадярьского опозічного парламентного субєкту – Рух наша отцюзнина (Mi Hazánk Mozgalom), Ласла Тороцькая. Но позорне око і ухо автора коментаря заінтересовав іщі єден выслов, а не з Мадярьска.

Ласло Тороцькаї, предесда мадярьского ултрапавіцёвого руху, котрый уж в 2021-ім роцї желав Польщі, жебы мала знова граніцю з Мадярьском, на сеймі свого політічного субєкту повів, же покля бы Україна вдяка войнї заникла, Рух наша отцюзнина бы собі робив претензії на Закарпатьску область Україны.

Підкреслив, же ёго рух бы быв єдинов політічнов партіёв у Мадярьску, котрый бы собі такы претензії робив, кебы Україна заникла.

Но, тяжко повісти, ці бы якраз тот рух быв єдиным політічным субєктом в такім припадї, котрый бы такы претензії мав. Стопроцентно мож сконштатовати лем то, же затля то є єдина політічна партія, котра то повіла наголос.

Іншак, Тороцькаї не є непознатов фіґурков на Словакії. Быв основателём і першым председом ултраправіцёвой орґанізації Молодежный рух 64 жуп, котрый сниє о обновліню „великого Мадярьска“. Докінця походовали по словацькій теріторії пооблїканы в чудесных мундурах, котры пропоминали мадярьскых фашістів із часів Другой світовой войны.

Думам, же в тім часї іщі звав ся Ласло Товт, але про мадярьского націоналісту призвіско, котре в мадярьскім языку значіть Словак, не было комфортне, і так го змінив на Тороцькаї.

Пак робив у Будапештї демонштрацію, на котрій палили словацькы державны сімболы. Подобну демонштрацію хотїв зробити в роцї 2006 і в Братїславі, но не дістав на то позволїня, а кедь перед Міністерство внутрїшнїх дїл Словацькой републікы наконець пришов сам, жебы прочітати выголошіня, в моментї быв спаціфікованый і посланый домів із заказом вступу на Словакію на пять років.

Лемже не выголошіня Тороцькая є тым найважнїшім, што зазвучало в послїднїх днях. Предсі лем ёго рух, із 6-ма посланцями в парламентї, не є меріторічнов темов.

Омного інтереснїшыма суть высловы словацького міністра обороны Роберта Калиняка. Тот в недїлю, 28-го януара 2024, діскутовав з опозічнов посланкынёв у політічнім проґрамі в RTVS. Быв знова атакованый тым, же председа влады Фіцо не стрїтив ся з україньскым партнером в Кієві, але в Ужгородї.

Опозіція хоснує тот приклад на то, жебы владным політікам припоминала, же словацькый премєр бісїдує, же в Кїєві не є войны, но до Києва боїть ся іти, або же хотїв понижыти україньского премєра, кедь за ним мусив іти до Ужгорода.

Роберт Калиняк в недїльній діскусії зареаґовав, же стрїча в Ужгородї была зато, бо влада в тім часї засїдала на выходї Словакії, і было то практічне. А далше продовжовав, же словацькій владї залежыть на розвитку, цітую, „Підкарпатьской Руси“, бо Словакія там має свою міноріту, а так само економічны інтересы.

Якбач єм іщі не чув, одколи світ політікы дакус памятам, жебы словацькый політік схосновав термін Підкарпатьска Русь. Но є шкода, же Калиняк наперек тому, же памятать історічну назву того реґіону, не памятать далшы повязаня, котры бы міг схосновати.

Одповідь Калиняка могла быти омного інтересніша, кебы повів, же на Підкарпатьскій Руси владї залежыть, бо маєме сполочну історію і творили сьме єдну державу. А же владї залежыть на днешнїй Закарпатьскій области Україны і зато, бо там не є лем словацька міноріта, але жыють там і Русины, котры жыють і на Словакії.

І же не іде лем о економічны інтересы, але о звязы історічны, котры не можеме одшмарити, і зато нам на тім реґіоні мусить залежати.

Нажаль, тото сьме уж од Роберта Калиняка, котрый сам признавать ся ку тому, же має наполовину русиньске, а наполовину булгарьске походжіня, не чули. А то є велика шкода. Бо кебы штось таке повів, не были бы то жадны вулґарны претензії, подобны тым од Тороцькая, але было бы то признанём реалности.

Кебы словацька політіка довідїла далше як за властный двір, помогла бы нелем собі, але хосен бы з того могли мати і Русины. Но на тото менталный світ словацькой політікы, а є абсолутно єдно, о котрім політічнім таборі бісїдуєме, не дозрів.

Петро МЕДВІДЬ. Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Языкова і ґрафічна управа: АРК в СР.