5. 3. 2023: Асімілачна корупція

Суть річі, котры за грошы не купиш. Або нїт?

Дикы 90-ты рокы 20-го столїтя, коли розпав ся совєтьскый блок а наконець і сам Совєтьскый союз, были великов принагодов про кшефтарів. Люде із словацькых мафіяньскых кругів з околіцї Михаловець бы знали бісїдовати многы історії, як з Україны в тім часї мож было перевзти і цїлый танк. Старчіло єдно. Мати грошы.

Самособов, поступно ся сітуація в посткомуністічных країнах зачала „нормалізовати“. Країны прияли законы, котры їм довтогды хыбовавали, жебы бороти ся з мафіёов, чорным торгом, корупціёв. Дакотрым ся то подарило веце, дакотрым менше.

Цалком выкоренити орґанізованый злочін є якбач нереалізовательне дїло. Но державы не сміють з того боя одыйти. Векша проблема є, кедь маніры мафії – наприклад за грошы мож купити вшытко, присвоять собі політіци, ці на цїлодержавній або локалній уровни.

В попереднїх днях в україньскых медіях обявила ся інформація о тім, же три фракції Берегівской містьской рады пропонують, жебы ся прияла пропозіція, подля котрой бы родічі, котры дадуть свою дїтину до класы з україньскым навчалным языком, діставали аж до пятой класы „фінанчный стімул“. Тот бы мав быти в сумі коло 1000 евр на єден рік.

В Берегові є значна мадярьска меншына. Цїль є ясный. Скорумповати містне населїня, жебы уж і так україньсков леґіслатівов скалічене народностне школство могло в Берегові над собов зробити лем хрестик. Чом „стімулы“ по пяту класу? Но бо подля новой україньской леґіслатівы высшы класы уж і так будуть мусити быти лем з україньскым навчальным языком, включно середніх школ.

Так якбач не мають в практіцї вызерати реформы, котры жадать Европска унія од своёй кандідатьской країны односно народностной політікы, же асімілачнов корупціёв, бо іншак ся то назвати не дасть, намагаш ся цалком задусити уж придушене народностне школство.

Цїла кавза асімілачной корупції має веце аспектів. По перше, она є абсолутно проти будьякых прінціпів охраны народностных меншын і меншыновых языків. А берегівскы депутаты таков пропозіцйов знова раз потвердили, же меджінародны договоры, котрых є Україна сіґнатарьом, будь ани ниґда не відїли, або є то про них папірь без будьякого значіня.

І слїпый мусить відїти, же тых 1000 евр не є першорядо про Українцїв, котры бы і так дїти дали до україньской школы, але про „тых другых“.

По друге, уж теперь виджу тоты танцї, котры бы зробила україньска амбасада наприклад на Словакії, кебы ся прияла леґіслатіва, же в україньскых школах на Словакії мож мати навчальный язык україньскый лем до пятой класы, а далше бы ся учіло лем по словацькы, включно ґімназії в Пряшові.

Кебы навеце такы пряшівскы депутаты пришли з „фінанчныма стімулами“, жебы дїти давати лем до словацькых школ, думам, же з амбасады бы летїли писма до цїлого світа, яка кривда ся дїє.

По третє, берегівскы депутаты ся одкликують на то, же они лем роблять компензацію, бо і мадярьска влада фінанцує Мадярів і мадярьске школство на Підкарпатю. Лемже тот арґумент є цалком урватый з ланцу.

Кажда матерьска держава, включно Україны, підтримує свої комуніты, і фінанчно, в країнах, де мають свої меншыны. Є то придодне, же ся державы старають о своїх краянів, а помагають гамовати асімілачный процес. Нихто не може думати серёзно то, же асімілачна корупція є лем компензаціёв мадярьскых дотацій про свою меншыну. Каждому предці мусить быти ясне, же іде о намагу асіміловати.

По четверте, Україна є у войні і Европска унія давать міліарды евр на то, жебы держава могла фунґовати і забезпечовати основны задачі. То ся досправды мають люде в Унії, з котрых многы суть так само мінорітами в своїх державах, смотрити на то, же покля лїєме про Україну теперь барз потребны грошы на кієвскый рахунок, в Берегові ся будуть выметати грошы на асімілацію?

Но і по пяте, не мусить ся нам любити політіка Віктора Орбана і сучасного Мадярьска в многых аспектах. Але на тото не може доплатити мадярьска меншына на Підкарпатю. Ани в іншых державах ся ку україньскій меншынї не справують подля того, яку політіку має моментално Кієв.

Небарз позітівным фактом є, же єдиный, хто ку темі дотеперь озвав ся, то лем мадярьскый шеф діпломації Петер Сійярто, котрый справу одкрыв і на Радї орґанізацій зъєдиненых народів. Вопросом є, де суть далшы европскы демократічны державы, котры честують права меншын, і де є голос Брусела, котрый видить будучность Україны під европсков стрїхов?

В 1990-ых роках ся з Україны дав купити і танк, покля мав чоловік грошы. Но і втогды платило, же суть річі, котры за грошы не купиш. Думам, же меджі такыма річами є і народна гордость а почливость людей ку своїм предкам. Не думам, же то мож скорумповати за 1000 евро на рік.

А уж нияк нє в тім припадї, кедь тото автохтонне населїня жыло на тій теріторії скоріше, як тоты, котры бы їх днесь хотїли вывалькати на свою подобу.

Петро МЕДВІДЬ. Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Ґрафічна і языкова коректура: АРК в СР.