6. 4. 2022: У функції русиньского говорцю в мадярьскім парламентї продовжує Віра Ґіріц
Посланця здобыли лем Нїмцї.
В недїлю, 3-го апріля 2022-го року, проходили в Мадярьску парламентны вольбы. Віктор Орбан із своёв партіёв знова выграв і буде складати свій четвертый владный кабінет за собов. Русинів дале буде представляти Віра Ґіріц (на фото).
Орбанів блок з хрістіаньскыма демократами Fidesz–KDNP здобыв 53,09 процент голосів і далеко за собов зохабив опозічну коаліцію Egységben Magyarországért (В єдности за Мадярьско), котра была поскладана із шестёх опозічных партій, і їй лідром а кандідатом на премєра быв Петер Маркі-Зай. Опозічна коаліція наконець здобыла лем 35 процент голосів.
Про вступ до парламенту потрібне кворум іщі перекрочив рух Mi Hazánk (Наша отцюзнина), што є тверде ултраправіцёве ядро, яке оддїлило ся од руху Jobbik. Тот подля політілоґів одышов од крайной правіцї і в тых вольбах быв у блоку демократічной опозічной коаліції.
Выберали ся і представителї меншын
Мадярьскы парламентны вольбы суть повязаны і з выберанём представителїв меншын. У змішаній сістемі выборів до Земского сейму мають меншыны право выбрати собі свого посланця або говорцю. Залежыть од того, кілько знають довєдна позберати голосів.
Єдиный посланецькый мандат за меншыны здобыло Вседержане нїмецьке самосправованя в Мадярьску. Остатнїх дванадцять меншын собі выбрало лем свого говорцю, включно Русинів. Говорця не може голосовати в парламентї, але іншак бере участь на парламентім жывотї, в народностнім парламентнім комітетї і голосує.
За Русинів передкладало кандідачный список Вседержавне русиньске самосправованя. Список мав десять кандідатів і вела го Віра Ґіріц. Тота і по тых вольбах продовжує у функції парламентного говорцю за русиньску меншыну.
Про родачку із Ужгорода, котра в Марярьску жыє од 1978-го року, так зачінать третїй функчный період, на тій функції была і в роках 2014 – 2018 а 2018 – 2022. Перед тым была довгы рокы і председкынёв Вседержавного русиньского самосправованя.
Важнов задачов буде списованя
Віра Ґіріц брала на кінцю марца участь і в проґрамі каналу Duna TV, де ся представлёвали меншыновы кандідаты. За даныма, котры мала Ґіріц ку діспозіції, русиньска народностна меншына в Мадярьску была подля кількости тых, котры ся приголосили голосовати в меншыновых вольбах, і тым ся зрекли голосованя на політічны партії, на четвертім місцї.
„Вседержавне русиньске самосправованя і посланець за важну задачу мають сохранїня ґрекокатолицькых традіцій, укріплїня силы розвоя общінов віруючіх, котры суть основами уратованя нашой ідентічности,“ повіла в телевізії Ґіріц.
Далше ключовым є подля Ґіріц сохранїня материньского языка. З ініціатівы і з підпоров посланця, в тім припадї говорцю, подля Ґіріц продовжує процес кодіфікації мадярьской варіанты русиньского літературного языка.
„Науковы сполупрацовници Научного інштітуту Антонія Годинкы в остатнїм часї опубліковали русиньскый ґраматічный кодекс, русиньско-мадярьскый і мадярьско-русиньскый словарь термінус-технікусів, і словарь русиньскых топонімів,“ повіла.
Найважнїшым вопросом подля Віры Ґіріц буде в новім парламентнім ціклї приготовити списованя жытелїв, котре было в Мадярьску перенесене із 2021-го року, далше розвиток інфраштруктуры дїяня інштітуцій і медій, проглублїня сполупраці із обчаньскыма здружінями, але і залучіня молодежи до сполоченьского жывота ці проглублїня капчань із загранічныма Русинами.
Петро МЕДВІДЬ, ЛЕМ.фм. Ґрафічна і языкова управа: ред. АРК в СР
